22 Haziran 2015 | PROJE 31. Sayı (Mayıs-Haziran 2015)

TBMM Başkanlık Konutu, Türkiye’deki devlet binaları arasında LEED sertifikası alan ilk bina oldu. TBMM İşletme ve Yapım Başkanlığı tarafından yapımı tamamlanan Meclis Başkanlık Konutu’nun LEED sertifikasyon süreci, VENESCO danışmanlığında yürütüldü…Çankaya’da Cumhurbaşkanlığı Köşkü’ne uzanan protokol yolunda bulunan ve 1984 yılından önce Yunan Sefareti olarak kullanılan eski Başkanlık Konutu yemek ve kabul salonlarının olmaması, resepsiyon ve kabullere elverişli fiziki mekanlarının bulunmaması, ihtiyaçlara cevap verememesi, yapılacak tadilat ve onarımların binanın kullanım amacı için yeterli olmaması ve binanın da yapısal ömrünü tamamlaması nedeniyle  yenilendi.
Yeni TBMM Başkanlık Konutu, teması Türk mimarisi olan, çağın tanığı bir bina olarak tasarlandı ve 2012 yılında projeleri hazırlandı. Konutun inşaatına 2013 yılı nisan ayı içinde başlandı. 3 bin 879 metrekare arsa içerisinde bulunan konut  üç bodrum,  bir zemin ve bir birinci kat (üst kat) olmak üzere toplam beş kattan oluşuyor. Zemin kat, temsil ve ağırlama hizmetlerinin karşılanacağı alan ve bu alanda farklı ölçülere sahip üç salon yer alıyor. Ana giriş holünden ahşap dairesel çift merdivenle üst kata ulaşılıyor. Üst kat, çalışma ofisi ve özel yaşam alanı (konut) şeklinde tasarlanmış. Bodrum katlar ise müştemilat (mutfak, otopark, sığınak, kazan dairesi vb.) alanlardan oluşuyor.





Mimari projesi Erkan İnce tarafından tasarlanan ve yapımı TBMM İşletme ve Yapım Başkanlığı tarafından gerçekleştirilen Meclis Başkanlık Konutu, TBMM Başkanlığı’nın çevreye karşı duyduğu hassasiyet, enerjinin verimli kullanılması konusunda gösterdiği titizlik ve diğer kamu kurumlarına örnek olması açısından Yeşil Bina kriterlerinde inşa edildi. Türkiye’deki devlet binaları arasında LEED sertifikası alan ilk bina olan TBMM Başkanlık Konutu’nun LEED sertifikasyon süreci VENESCO danışmanlığında yürütüldü. Meclis Başkanlık Konutu, yaklaşık 1,5 sene süren sertifikasyon süreci sonunda LEED-NC v3 2009 - Yeni Binalar kategorisinde sertifikalandırıldı ve Yeşil Bina statüsüne kavuştu.
TBMM Başkanlık Konutu, 750 metrekare oturum alanına ve yaklaşık 3 bin metrekare kullanım alanına sahip. Genel olarak betonarme inşa edilen konutun üst katı tamamen doğal ahşaptan yapılmış. Üst katın cephesi ahşap lambri, diğer katları küfeki taşı ile kaplı. Konutun zemin kaplamalarında iznik çinisi bordürler, mermerler ve halı; tavanlarda ise ahşap oyma desenler kullanılmış. Binanın iç ve dış cephelerinde Türk mimarisini  yansıtan süsleme sanatları ve el işçilikleri kullanılmış, cephelere ve ana  mahallere tezyinatlar, geniş saçaklar ve cumbalar yapılmış. Giriş holündeki İznik Çinisi süslemesinde, Kaşgarlı Mahmud’un “Divanü Lugati’t Türk” kitabının içinde yer alan dünya haritası ile Matrakçı Nasuh’un “Beyan-ı Menazil-i Sefer-i Irakeyn” eserine yer verilmiş. Binanın çatı kaplamasında ise bakır kullanılmış. 


TBMM İşletme ve Yapım Başkanlığı’ndan MAK.MÜH. Burak Kocabaş:
“Kamu Kurumlarına Örnek Olmak için Yola Çıktık”





TBMM’ne ve bakanlıklara ait birçok bina gibi TBMM Başkanlık Konutu’nun yapımı da TBMM İşletme ve Yapım Başkanlığı tarafından gerçekleştirilmiş. TBMM İşletme ve Yapım Başkanlığı’nda makine mühendisi olarak görev yapan ve binanın Yeşil Bina olarak yapılması fikrini ortaya atan isimlerden biri olan M. Burak Kocabaş, “TBMM Başkanlık Konutu Binası, bulunduğu konum ve devlet kademesinde teşkil ettiği önem açısından, üzerinde hassasiyetle düşünerek ve planlayarak yaptığımız bir proje ve inşaat oldu” diyor.
Binanın olduğu yerde yer alan eski Meclis Başkanlığı Konutu’nun hem ekonomik ömrünü doldurması hem de ihtiyaçlara karşılık verememesi sebebiyle Meclis Başkanlığı’nın binanın yıkılıp yeni bir konut yapılması kararı aldığını söyleyen Kocabaş, “Bu karardan sonra proje çalışmalarına başladık. Başkanlık makamının misafir ağırlama ve temsil hizmetlerinin karşılanması için inşaatın bir an önce bitirilmesi gerekiyordu. Aslında bizim amacımız proje aşamasında Yeşil Bina sertifikasyon çalışmalarını başlatmaktı. Fakat sürenin kısıtlı olması buna engel oldu” şeklinde konuşuyor. 


Burak Kocabaş, projenin LEED sertifikasyon sürecini şu sözlerle anlatıyor: “Projeyi hazırlarken mimari, mekanik, elektrik, peyzaj gibi tüm disiplinlerde Yeşil Bina kriterlerini karşılayacak şekilde hazırlamaya özen gösterdik. Önümüze, yapılması gereken başka değişiklikler çıktığı takdirde, bunları da inşaat aşamasında yapmaya karar verdik. Nitekim öyle de oldu. Projeler bitip, inşaat ihalesine çıktıktan sonra Yeşil Bina konusunda son derece tecrübeli bir firma olan VENESCO ile danışmanlık sözleşmesi imzaladık.”
“Tabi zorluklar da çıktı. Sonuçta bir projeyle ihaleye çıkıyorsunuz. Ama Yeşil Bina kriterlerini sağlamak için mekanik tesisatla ilgili, elektrik tesisatıyla ilgili, bina otomasyonu ile ilgili, inşaatla, çevreyle, yeşil alanla ilgili değişiklikler yapmanız gerekiyor. Ve biz inşaat sürecinde bunların çoğunu gerçekleştirdik. Zaten proje aşamasında da gerek elektrik, gerekse mekanik projelerde hassasiyet göstermiştik. Mesela bütün klima santrallerini ısı geri kazanımlı, pompaları frekans kontrollü olarak seçtik. Bina otomasyon sistemi kurduk. Elektrikle ilgili elektrik otomasyon sistemini, aydınlatma sistemini, projelerimize işledik. İnşaatın yapımı aşamasında yine Yeşil Bina direktifleri içerisinde yer alan birçok uygulamayı yerine getirdik. Bunları belgelendirdik. Atık yönetim sistemini kurduk. Mevcut bitkilerin korunumunu sağladık. Kısacası tüm inşaat sürecini iyi yönettik.”





“İnşaat biter bitmez Yeşil Bina süreci bitmiyor. Binanın işletmeye alınıp projelerde taahhüt ettiğimiz değerleri, bina çalışmaya başladıktan sonra da görmeniz gerekiyor. Projede öngördüğümüz tüm kriterleri işletme safhasında da gördük. Akabinde Yeşil Bina danışmanımız VENESCO ile son rötuşları yaptık ve 46 puanla LEED sertifikamızı aldık. Bizim amacımız gümüş veya altın sertifikasıydı. Fakat hem işin acele olması, binanın bir an önce hizmete açılması zorunluluğu, hem de projenin daha önce hazırlanmış olması buna izin vermedi. Ama yine de önemli bir başarı elde ettik ve LEED sertifikası alan Türkiye’deki ilk kamu binası olduk. Yeşil Bina sertifikası alan bir diğer kamu binası Küçükçekmece Belediyesi Hizmet Binası, BREEAM Sertifikası almıştı. Zaten bizim Meclis Genel Sekreterliği olarak hem yönetim açısından hem de sosyal, kültürel, çevreye bakış ve enerjinin kaynaklarının verimli kullanımı açısından diğer kamu kurumlarına örnek olmak gibi bir misyonumuz var.”


Burak Kocabaş, projenin Yeşil Bina olması fikrinin nasıl ortaya çıktığını ise şu sözlerle anlatıyor: “Yeşil Bina konusunda biraz da ben öncülük ettim diyebilirim ama başkanlığımızda çalışan mühendis arkadaşlarımızın da çok büyük katkıları oldu. 5-6 yıl öncesinde Yeşil Bina ile ilgili Yeşil Bina Dergisi’nde makaleler okumuştum. Konuyu merak edip biraz araştırdım. Bu alanda çalışan ve öncülük eden ÇEDBİK isimli bir dernek olduğunu öğrendim. Derneğin İstanbul’daki seminer ve çalıştaylarına katıldım. Ardından İstanbul’da gerçekleşen Uluslararası Dünya Yeşil Binalar Zirvesi’ne katıldım. Bu arada dernek yöneticilerinden Duygu Erten ile tanıştık. Kendisinden konuyla ilgili Meclis’teki teknik arkadaşlarımıza bir sunum yapmasını rica ettim. Bizi kırmayıp bunu gerçekleştirdiler. Yapılan işin sadece inşaat olmaması, inşaatla birlikte çevreye, enerji kaynaklarına, suya, yeşile, insan sağlığına ve ekosisteme büyük önem verilmesi beni etkiledi. ‘Neden TBMM olarak bir projemizde buna öncülük etmeyelim’ diye düşünerek yola çıktık.”


Yeşil Bina fikrinin, yöneticilerinden de destek gördüğünü sözlerine ekleyen Kocabaş, “Doğru olan bir şeyi doğru dille anlatabiliyorsanız, idarecileriniz son derece sıcak yaklaşıyorlar. Bizler de Meclis’in bir kamu kuruluşu olarak böyle bir konuya öncülük etmesi gerektiğini idarecilerimize anlattık ve kendilerinden büyük destek gördük. Özellikle Genel Sekreter Yardımcımız Haydar Çiftçi, İşletme ve Yapım Başkanımız Mustafa Tamirci ve Başkan Yardımcımız Kamil Polat, bu konuda büyük destek verdiler” diyor.


Aydınlatma Projesi ve Uygulamasını da VENESCO Yaptı
Binanın LEED sertifika danışmanlığının yanı sıra LEED’e uygun aydınlatma ve aydınlatma projesi ve uygulaması da VENESCO tarafından yapıldı. Böylece hem sertifikasyonun kriterleri optimum sağlandı, hem de projeye uygun olarak yapılan mühendislik çalışması ile de enerji etkinliği ile konfor optimize edilmiş oldu. Başkanlık Resmi Konutu’nda enerji tasarrufu ve konforun birarada sağlanması amacıyla birçok noktada yüksek verimliliğe sahip aydınlatma armatürleri ve dünya çapında yaygın kullanıma sahip DALI (Digital Adressable Lighting Interface) tabanlı HELVAR kontrol sistemleri kullanıldı.



Orçun Özhelvacı (VENESCO), Burak Kocabaş (TBMM) ve Arif Künar (VENESCO)


DALI tabanlı kontrol sistemi genel aydınlatma ekipmanlarının yanı sıra avize, aplik gibi klasik aydınlatma sistemlerinin de dimmerlenmesine olanak sunacak şekilde yapılandırıldı. Yapı içerisindeki tüm yükler hem lokal otomasyon panellerinden hem de merkezi yönetim yazılımı üzerinden kontrol edilecek şekilde projelendirildi. Kullanılan merkezi yönetim yazılımı ile beraber sisteme dâhil tüm aydınlatma ekipmanlarının merkezi olarak izlenmesi, programlanması ve arıza durumlarının takibi sağlandı. Otopark ve benzeri varlığa bağlı kontrolün uygulanabileceği noktalar için varlık durumunda maksimum seviyede, boş durumda kısık seviyede, uzun süreli kullanım olmaması durumunda “stand-by” seviyede çalışacak şekilde programlama yapıldı. 
Ofis alanlarında ise personelin konforu için hem aydınlık seviyelerinin hem de renk sıcaklığının dinamik olarak kontrolüne imkân verecek dinamik aydınlatma kontrol sistemleri kullanıldı. 
Tüm bu tercihler doğrultusunda bina hem konforlu hem de yüksek verimli bir altyapıya kavuşturuldu. Otomasyon sisteminin entegrasyonu ile birçok mahalde konfordan vazgeçmeden   aydınlatmada %30 mertebesinde enerji tasarrufu sağlandı.



Yeşil Bina Kriterleri Çerçevesinde Yapılan Çalışmalar
“Özellikle enerji açısından eski devlet binalarının, verimsiz binalar olduğu biliniyor. TBMM İşletme ve Yapım Başkanlığı olarak bu konuda da bir örnek teşkil etmek amacıyla büyük bir öncülüğe imza atmış olduğumuzu düşünüyorum. Bundan sonra diğer kamu kurumlarının da aynı yoldan ilerleyeceğini umuyoruz” diyen M. Burak Kocabaş, projede Yeşil Bina kriterleri çerçevesinde yapılan çalışmaları ise şu şekilde özetliyor: 


İnşaat Önlemleri ve Atık Yönetimi
“Başkanlık konutu inşaatı sırasında mevcut ağaçların korunması için gerekli önlemler alınarak, yeşil alanların muhafazası sağlandı ve toprak kaymasını önleyici uygulamalar yapıldı. İnşaatta ortaya çıkan geri dönüştürülebilir atıklar toplandı ve ilgili kuruluşlara belge karşılığı teslim edildi. Konut içerisinde ‘geri dönüştürülebilir atık yönetimi’ oluşturulup gerekli toplama kutuları binanın farklı noktalarına yerleştirildi.”





Fotovoltaik Dış Aydınlatmalar
“Peyzaj ve dış aydınlatmada kendi üzerinde fotovoltaik panel entegre edilmiş olan aydınlatma direkleri kullanıldı. Bu direklerde kullanılan LED uygulamalar ile üretilen enerjinin gece boyunca kullanılabilmesi sağlandı. Konutta kullanılan armatürler ve duş başlıkları az su tüketen cinslerden seçilerek çift basmalı rezervuarlar kullanıldı.”


Isı Yalıtımı Yüksek Bina
“Her bina için gerekli olan bir uygulama da ısı yalıtımı. Enerji performansını etkileyen bu hususla ilgili binanın çatı ve dış cephesi taşyünü ile mantolandı.”
Aydınlatma Otomasyon Sistemleri
“Aydınlatma yüklerinin enerji tüketimi açısından çok önemli bir rolü olduğu net olarak biliniyor. Sadece verimli armatürler kullanmakla kalmayıp, bu armatürlerin gün ışığı dengesi ile ayarlanması ve otomasyona bağlanarak enerji verimliliği açısından maksimum seviyeye çıkması sağlandı. LED uygulamalar ve DALI bazlı HELVAR aydınlatma otomasyonu ile en etkin uygulama senaryoları oluşturuldu.”


Isı Geri Kazanımlı Havalandırma
“Havalandırma ekipmanlarının tümü-nde ısı geri kazanım üniteleri kullanıldı. Bu sayede dış ortamın çok soğuk ve sıcak olduğu zamanlarda temiz hava ihtiyacını karşılarken fazladan bir enerji harcanmasının önüne geçildi. Ayrıca binada kullanılan tüm sirkülasyon pompaları frekans kontrollü olarak seçildi.”
“Mekanik tesisat projelerimiz Bünyamin Ünlü ve Abdullah Bilgin tarafından hazırlandı. Mekanik tesisatta birkaç sistem kullandık. Zemin katta, yani misafir kabul salonu, oturma ve yemek salonunun olduğu katta, yerden ısıtma tesis ettik. Havalandırma, klima santralleri ve VAM cihazlarıyla yapıldı. Başkanın özel kullanımına tahsis edilen birinci katta, ısıtma-soğutma fancoil cihazlarıyla yapıldı. Fancoil cihazlarında da ısıtmayı kalorifer kazanı ile soğutmayı ise D/X bataryalı VRF’lerle sağladık. Klima santralleri kişi başı 50 m3/h’lik taze hava ihtiyacını karşılayacak şekilde seçildi. Binanın tümü bina otomasyon sistemi ile işletiliyor. Bu durum haliyle işletme ve enerji tasarrufu açısından da önemli bir kolaylık sağlıyor.”
“Pompalarda Wilo, kazanda Viessmann, VRF cihazlarında Mitsubishi ürünlerini kullandık. Paslanmaz çelik depoları Meksis’ten, VAM cihazını UNTES’ten aldık. Bina otomasyon sistemi Siemens tarafından kuruldu. Tüm ısıtma-soğutma otomasyonu akıllı telefondan kontrol edilebiliyor. Aynı zamanda aydınlatmada da otomasyon sistemimiz var.”





Emisyonu Düşük Yapı Kimyasalları
“Konut  inşaatında kullanılan her türlü yapıştırıcı, boya astar ve macun, LEED kriterlerine uygun olarak, içeriğindeki VOC oranlarının uluslararası limitlere uygun olanlarından tercih edildi.”


Bina Otomasyon Sistemi
“Binada bulunan tüm mekanik tesisat ekipmanları, kalorifer kazanı, pompalar, klima santralleri, soğutma sistemleri, 2 ve 3 yollu vanalar, hidroforlar bina otomasyon sistemi tarafından konfor şartlarını ve ihtiyacı karşılayacak şekilde otomatik olarak kontrol edildi. Böylece önemli miktarda bir enerji tasarrufu sağlanması fosil yakıt tüketimi, CO2 emisyonları ve ömür boyu maliyetlerin oldukça düşürülmesi hedeflendi.”
“Yeşil Bina danışmanlığımızı yapan VENESCO da bize her konuda yardımcı oldu. Bizi yönlendirdiler, projeye sahip çıktılar ve süreci birlikte tamamladık.”

 

---

R E K L A M