15 Nisan 2014 | HABERLER 24. Sayı (Mart-Nisan 2014)

Çağlar Şakaklı Grundfos Türkiye Satış Geliştirme ve Pazarlama Müdürü
Avrupa Birliği’nin enerji tasarrufu çalışmaları kapsamında yürürlüğe koymuş olduğu EuP Yönetmeliği’nin pompalarla ilgili kısmı 1 Ocak 2013 tarihinde yürürlüğe girdi. Türkiye ise 23 Eylül 2011 tarihinden yayınlanan “Bağımsız ve Ürünlere Entegre Salmastrasız Devirdaim Pompaları ile İlgili Çevreye Duyarlı Tasarım Gerekleri” tebliği ile EuP Yönetmeliği’ni kabul etti. Bu yönetmelikle 1 Ocak 2013 tarihinden itibaren tesisat sektöründe kullanılan pompalarda değişikliklerin hayata geçmesi öngörülüyordu; ancak 25 Aralık 2012 tarihinde yapılan değişiklikle yönetmeliğin yürürlüğe giriş tarihi 1 Ocak 2014’e ertelendi.


Buna göre:
1 Ocak 2014 tarihinden itibaren termal güneş enerji sistemlerinin ve ısı pompalarının birincil devreleri için özel olarak tasarlananlar hariç, salmastrasız bağımsız sirkülasyon pompalarının enerji verimlilik endeksi (EEI) 0,27’den daha büyük olamayacaktır.
1 Ağustos 2015 tarihinden itibaren, değişim pazarı hariç olmak üzere bağımsız ve ürünlere entegre salmastrasız sirkülasyon pompalarının enerji verimlilik endeksi (EEI) 0,23’ten daha büyük olamayacaktır.
1 Ocak 2020 tarihinden itibaren ise değişim pazarı da dahil olmak üzere bağımsız ve ürünlere entegre salmastrasız sirkülasyon pompalarının enerji verimlilik endeksi (EEI) 0,23’ten daha büyük olamayacaktır.
İçme suyu sirkülasyon pompaları bu uygulamanın dışındadır. Ek olarak, eğer pompa gövdesi hem bağımsız çalışma hem de ürüne entegre dizayna uygunsa, bu durumda “bağımsız çalışan pompa” koşulları ve gerekliliklerinin yerine getirilmesi beklenecektir.


Bu tebliğ ve EuP Yönetmeliği ile Türk tesisat sektöründe, yukarıda belirtilen kapsam dahilindeki tek veya üç hızlı ıslak rotorlu sirkülasyon pompalarının satışı 1 Ocak 2014 tarihi itibariyle duracak ve tüm tesisat sektörü frekans kontrollü ıslak rotorlu pompaları kullanmaya başlayacaktır ve yönetmeliğe uygunluk koşulu CE sertifikasyonunun bir parçası olacaktır.
Yönetmeliğe uygun pompalar ile ilgili öngörülen bilgilendirmeler aşağıdaki şekillerde yapılacaktır:
Devirdaim pompalarının Ek-II uyarınca hesaplanan enerji verimliliği endeksi, teknik belgelerde, ürünlerin anma plakalarında ve ambalajlarında şu şekilde belirtilecektir: EEI ≤ 0,[xx]
Üreticiler tarafından şu bilgi sunulmalıdır: En verimli devirdaim pompası için kıyaslamalar EEI ≤ 0,20;
Atık işleme tesislerinde kullanılmak üzere; söküm, geri dönüşüm veya ömrü tamamlanan bileşenlerin ve malzemelerin bertarafı ile ilgili bilgiler verilmelidir;
İçme suyu devirdaim pompalarının ambalajında ve teknik belgelerinde şu bilgiler yer alacaktır: Bu devirdaim pompası sadece içme suyu için uygundur.


Üreticiler, çevreye verilen etkiyi en aza indirmek için devirdaim pompasının nasıl kurulması, kullanılması ve bakımının nasıl yapılması gerektiğine dair bilgi sağlayacaktır.
Avrupa Birliği, EuP yönetmeliği ile sirkülasyon pompalarında büyük enerji tasarrufu beklemektedir. 2020 yılına ulaşıldığında yıllık enerji tasarrufunun 23 TWh olması öngörülmektedir. Bu enerji, 14 milyon evin senelik elektrik tüketimine denk olmakla birlikte 11 milyon ton CO2 salımının önlenmesi anlamına gelmektedir. Aynı zamanda 23 TWh enerji tasarrufu Berlin, Londra, Brüksel, Sofya, Paris, Roma, Amsterdam, Varşova, Kopenhag ve Riga şehirlerinin yıllık evsel elektrik tüketimini karşılayabilecek büyüklüktedir.


Çevreye duyarlı tasarım gerekleri, sincap kafesli motorları da kapsamaktadır. AB’nin 22 Haziran 2009 tarihinde yayımladığı 640/2009 numaralı regülasyon ile elektrik motorlarında aşağıdaki gereksinimler tanımlandı ve daha önce EFF ile belirtilen verimlilik sınıflarının IE sınıflandırması ile yenilenmesine karar verildi. Yeni sınıflandırmaya göre eski EFF1 verimlilik sınıfı IE2, EFF2 verimlilik sınıfı ise IE1’e denk olarak tanımlandı. Yeni nesil IE3 motorlar ise tanımlı verimlilik sınıfları içinde en yüksek grubu oluşturdu.


640/2009 numaralı regülasyona göre:
16 Haziran 2011 tarihinden itibaren motorların verimi IE2 verim seviyesinden düşük olmayacak.


1 Ocak 2015 tarihinden itibaren, anma çıkış gücü 7,5 kW ile 375 kW arasında olan motorlar IE3 verim seviyesinden düşük olmayacak ya da IE2 verim seviyesini karşılayacak ve frekans konvertörü ile sürülecek.
1 Ocak 2017 tarihinden itibaren, anma çıkış gücü 0,75 kW ile 375 kW arasında olan motorlar IE3 verim seviyesinden düşük olmayacak ya da IE2 verim seviyesini karşılayacak ve frekans konvertörü ile sürülecek.


Sirkülasyon Pompalarında Ölçüm Yöntemleri ve Enerji Verimliliği Endeksini Hesaplama


1. Ölçüm Yöntemleri
Bu tebliğin gerekliliklerine uyum ve bu uyumun doğrulanması amacıyla, genel olarak tanınmış son teknoloji ölçüm yöntemlerini dikkate alan, güvenilir, doğru ve yeniden alınabilir ölçüm prosedürleri kullanılarak ölçüm yapılacaktır.


2. Enerji Verimliliği Endeksini Hesaplama Yöntemi
Devirdaim pompalarında enerji verimliliği endeksini EEI hesaplama yöntemi aşağıdaki şekildedir:
1. Bir devirdaim pompasının birden fazla basma yüksekliği ve debi ayarı olduğunda, devirdaim pompasını maksimum ayarda ölçün.
“Basma Yüksekliği” (H), belirli bir çalıştırma noktasında devirdaim pompasının ürettiği (metre cinsinden) basma yüksekliğini ifade eder.
Debi (Q), devirdaim pompası aracılığıyla dolaşan suyun hacimsel akış hızını ifade eder (m3/saat).
2. Q · H değerinin maksimum olduğu noktayı bulun ve bu noktada debiyi ve basma yüksekliğini şu şekilde tanımlayın: Q%100 ve H%100.
3. Bu noktada hidrolik gücü Phyd hesaplayın.
Hidrolik güç, Debi (Q) ve Basma Yüksekliği (H) ve hesaplamada kullanılan birimleri düzenleyen bir dönüştürme faktörünün aritmetik olarak çarpımını ifade eder.
Phyd, çalıştırmanın belirli bir noktasında pompalanan sıvıya devirdaim pompası tarafından uygulanan hidrolik gücü (watt cinsinden) ifade eder.
4. Referans gücü şu şekilde hesaplayın:


Pref = 1,7.Phyd + 17.(1-e-0,3 
P hyd), 1 W ≤ P hyd ≤ 2 500 W


Referans güç, devirdaim pompası verimliliği ve büyüklüğü arasındaki bağımlılık ilişkisini de dikkate alan, bir devirdaim pompasının hidrolik gücü ile güç tüketimi arasındaki ilişkiyi ifade eder.
Pref, devirdaim pompasının referans güç tüketimini (watt cinsinden) ifade eder.
5. Referans kontrol eğrisini noktalar arasındaki düz çizgi olarak tanımlayın:





6. Seçilen eğri üzerinde devirdaim pompasının Q·H=maksimum değerine ulaştığından emin olarak bir devirdaim pompası ayarı seçin.
7. Şu akışlarda P1 ve H ölçümlerini yapın:


Q%100; 0,75 · Q%100, 0,5 · Q%100; 0,25  Q%100.


P1, çalıştırmanın belirli bir noktasında devirdaim pompası tarafından tüketilen elektrik gücünü (watt cinsinden) ifade eder.
8. Bu akışlarda hesaplayın;

burada Href, farklı akışlardaki referans kontrol eğrisi üzerinde bulunan basma yüksekliğidir.
9. PL ve bu yük profilini kullanın:





Ağırlıklı ortalama gücü PL,avg şu şekilde hesaplayın:


PL,avg= 0,06.PL,%100 + 0,15.PL,%75 + 0,35.PL,%50 + 0,44.PL,%25 


Enerji verimliliği endeksini şu şekilde hesaplayın:





Doğrulama
Ek-I’de belirtilen gereklere göre uygunluğun kontrol edilmesi amacıyla, Ek-II’de belirtilen ölçüm ve hesaplama yöntemleri kullanılacaktır.
Bir tek numune test edilecektir. Enerji verimliliği endeksi, üreticinin ilan ettiği değerleri yüzde 7’den fazla aşarsa, ölçümler üç numune üzerinde daha yapılır. Sonraki üç devirdaim pompası için ölçülen değerlerin aritmetik ortalaması, üreticinin ilan ettiği değerleri %7’den daha çok aşmazsa, model uyumlu sayılacaktır. Aksi takdirde, modelin bu tebliğin gerekliliklerine uygun olmadığı sayılacaktır.
Bu ekte belirtilen yöntemlere ek olarak, genel olarak tanınmış son teknoloji ölçüm yöntemlerini dikkate alan, güvenilir, doğru ve tekrarlanabilir ölçüm yöntemleri kullanılacaktır.

 

---

R E K L A M