Dilek Aşan
Taksim Danışmanlık Hizmetleri Kurucu Genel Müdürü Global Raporlama Uzmanı

Akıllı binalar; enerji verimliliği, sürdürülebilir kaynak kullanımı ve kullanıcı konforu açısından mimarlık, mühendislik ve dijital teknolojilerin kesişiminde duran bir yapı formudur. Ancak bu sistemler, çevresel performansı artırırken yeni bir kırılganlık alanı yaratıyor: siber güvenlik ve bilgi güvenliği.

IoT cihazları, bina yönetim sistemleri (BMS), bulut tabanlı enerji analiz platformları ve uzaktan erişim gibi teknolojiler, akıllı binalarda büyük miktarda veri üretmekte ve işlemektedir. Bu veriler yalnızca enerji yönetimiyle sınırlı kalmaz; kullanıcı davranışları, erişim kontrolü, konum verileri gibi hassas bilgileri de içerebilir. Dolayısıyla akıllı binaların sürdürülebilirliği, yalnızca fiziksel değil dijital güvenlik ile de yakından ilişkilidir.

İşte tam da bu noktada, ISO/IEC 27001 Bilgi Güvenliği Yönetim Sistemi (BGYS) devreye giriyor. Peki bu standart, akıllı binaların karmaşık ve dijitalleşmiş doğasında yeterince etkili olabilir mi?

1. Akıllı Binalarda Artan Dijital Riskler
Akıllı binalar, enerji verimliliği ve sürdürülebilirlik açısından büyük fırsatlar sunsa da, aynı oranda güvenlik riskleriyle karşı karşıyadır. Bu riskleri şu şekilde gruplamak mümkün:
- IoT güvenlik açıkları: Isıtma-soğutma sistemlerinden aydınlatmaya kadar birçok cihaz, internet üzerinden kontrol edilebiliyor. Ancak bu cihazların çoğu, temel şifreleme ve güncelleme mekanizmalarından yoksundur.
- Veri sızıntısı: Kullanıcı hareketleri, erişim saatleri, konum bilgileri gibi kişisel veriler izinsiz erişimlere maruz kalabilir.
- Sistemler arası bağlantı riski: Yangın alarmı, güvenlik kameraları ve erişim sistemleri gibi bağımsız platformlar entegre çalıştığında, birinde meydana gelecek bir sorun ya da zafiyet diğer tüm sistemleri etkileyebilir.
- Fiziksel ve dijitalin kesişimi: Örneğin bir kartlı geçiş sisteminin hack’lenmesi, fiziksel güvenliğe doğrudan tehdit oluşturur.
Bu gibi risklerin geleneksel bina güvenlik önlemleriyle yönetilmesi mümkün değildir. İşte bu nedenle, kurumsal düzeyde sistematik bir bilgi güvenliği yaklaşımına ihtiyaç vardır.

2. ISO 27001 Nedir ve Akıllı Binalarda Nasıl Uygulanır?
ISO/IEC 27001, bir kurumun bilgi varlıklarını sistematik bir şekilde korumaya yönelik uluslararası kabul görmüş bir yönetim sistemidir. Bu standart:
- Bilgi güvenliği risklerini belirleme ve analiz etme
-Kontroller geliştirme ve uygulama
- Sürekli izleme ve iyileştirme döngüsü kurma
- Yasal ve düzenleyici gerekliliklere uyumu sağlama
gibi adımları içerir.

Akıllı binalarda ISO 27001 nasıl işler?
ISO 27001 uygulaması, bina yönetim sistemlerine (BMS), enerji izleme platformlarına, akıllı sensörlere, kullanıcı verilerine ve üçüncü taraf erişimlerine kadar birçok alanı kapsayacak şekilde genişletilebilir.
Örneğin;
-Risk değerlendirmesi: Hangi cihazlar hassas bilgi üretiyor? Bu bilgilere kim, ne zaman, nasıl erişiyor?
- Erişim kontrolü: Yetkisiz erişimi engellemek için çok faktörlü kimlik doğrulama, rol bazlı yetkilendirme gibi politikalar geliştirme
- Olay yönetimi: Olası bir siber saldırı veya sistem ihlali durumunda hızlı müdahale için olay yanıt planları oluşturma
- Eğitim ve farkındalık: Tesis yöneticilerinden teknik personele kadar tüm paydaşlara bilgi güvenliği eğitimi verme
ISO 27001, sadece IT altyapısını değil, fiziksel güvenlikten sözleşmeli dış hizmet sağlayıcılarına kadar tüm yapıyı kapsar. Bu kapsamlı yaklaşım, akıllı bina ortamlarında özellikle kritiktir.

3. Yeşil Binalarda Bilgi Güvenliği ve Sürdürülebilirlik
Sürdürülebilirlik artık sadece karbon salımı ya da enerji tüketimiyle sınırlı bir kavram değil. Veri güvenliği, sürdürülebilir bina performansının ayrılmaz bir parçası haline geldi. Çünkü;
-Güvenlik ihlalleri, kullanıcı güvenini zedeler ve projeye olan kurumsal itibarı zayıflatır.
- Yasal uyumsuzluk, özellikle GDPR (Avrupa Genel Veri Koruma Tüzüğü) gibi düzenlemelere uymayan projeler için ciddi cezalar doğurabilir.
- Enerji yönetim sistemleri, veriye dayalı çalıştığı için verilerin bütünlüğü ve gizliliği doğrudan operasyonel verimliliği etkiler.
Bu nedenle, bir yeşil bina projesinin sürdürülebilirlik sertifikasyonu kadar bilgi güvenliği sertifikasyonu da önemlidir. ISO 27001’in entegre edilmesi, hem dijital altyapının korunmasını hem de sürdürülebilirlik hedeflerinin desteklenmesini sağlar.

4. Uygulamada Karşılaşılan Zorluklar ve Tavsiyeler
Her ne kadar ISO 27001 teoride akıllı binalara oldukça uygun bir çerçeve sunsa da, uygulama aşamasında bazı zorluklar ortaya çıkabilir. Bunlardan bazıları şunlardır:
-Bina projelerinde bilgi güvenliği genellikle geç akla gelir. Tasarım aşamasında bu konuda yeterli planlama yapılmazsa, sonradan entegre etmek maliyetli ve sınırlı olabilir.
- Mülk sahipleri, işletmeciler ve teknoloji tedarikçileri arasında sorumluluk paylaşımı belirsiz olabilir. Bu da denetim ve güvenlik kontrollerinin aksamasına neden olur.
-ISO 27001 uzmanlığına sahip danışman ve ekip sayısı yapı sektöründe hâlâ sınırlıdır. Genellikle IT sektörüne özgü kalır.
Bu noktada öne çıkan tavsiyelerden bazıları şunlardır:
-Bilgi güvenliği tasarım aşamasına entegre edilmelidir. Akıllı bina sistemleri planlanırken ISO 27001 ilkeleri dikkate alınmalıdır.
-Tüm tarafların rolleri netleştirilmelidir. Kim, hangi sistemden sorumlu olacak? Acil durumlarda iletişim ve sorumluluk zinciri net mi?
-Bina yaşam döngüsüne uygun BGYS oluşturulmalıdır. Bina sadece ilk teslimde değil, 10-15 yıl sonra da dijital olarak güvenli kalmalı.
-Yeşil bina sertifikasyonlarına ISO 27001 destekleyici unsur olarak dâhil edilmelidir. Bu, projeye rekabet avantajı kazandırır.
Akıllı ve Güvenli Binalar İçin Önemli Bir Standart
Yeşil ve akıllı binalar artık sadece çevre dostu değil, aynı zamanda veri dostu da olmak zorundadır. ISO 27001, bu dönüşümde yapı sektörü için hayati bir rehberdir. Akıllı bina projelerinde yalnızca enerji verimliliği değil, veri güvenliği de performans kriteri olarak ele alınmalıdır. Doğru uygulanmış bir bilgi güvenliği yönetim sistemi, yalnızca riskleri azaltmakla kalmaz; aynı zamanda kullanıcıların güvenini artırır, sürdürülebilirliğe katkı sağlar ve projenin uzun vadeli başarısını garanti altına alır. Geleceğin yeşil binaları, sadece enerji değil, bilgi güvenliği açısından da verimli binalar olacaktır.