20 Ekim 2014 | PROJE 27. Sayı (Eylül-Ekim 2014)

Fikriye Pelin Kurtul Vacek Bir Dünya Çocukları Parkı Proje Mimarı
Hem insana hem de doğal çevreye duyarlı bir kuruluş olan Hayata Destek Derneği’nin gerçekleştirdiği Bir Dünya Çocukları Parkı, sürdürebilirlik ilkelerinin düşük bütçeye rağmen oyun alanında da uygulanabileceğini gösteriyor.
Ağustos 2013 tarihinde Altınözü’nde açılan ekolojik park, Hayata Destek Derneği tarafından hayata geçirildi. Altınözü Belediyesi’nin de katkılarıyla ortaya çıkan projenin amacı, Suriyeli ve Türk çocukların parkta birlikte oynamalarının sağlanması ve çocuklar için dernek tarafından yapılan bazı aktivitelerin de yer almasıydı. Yemyeşil bir örtüyle çevrelenmiş olan parkın konumu hem Altınözü’nde bulunan çadır kente hem de merkeze oldukça yakın. Engelli çocukların da parkta oyunlara katılabilmeleri proje çerçevesinde düşünüldü. Parkın önemli bir özelliği ise sürdürülebilirlik esaslarına göre tasarlanmasıydı. Amaç, kısıtlı bir bütçeyle ekolojik bir oyun parkının yapılabileceğini göstermekti. Bu alanda Türkiye için örnek teşkil etmesi, yapılış amaçlarından birisiydi. Parkta, özel olarak yapılan her oyun ünitesi için yerel malzemeler ve yerel işçilik kullanıldı. Proje çerçevesinde reuse/tekrar kullanım örnekleri de mevcut. 


Yerel ustaları desteklemek, proje açısından önemli olduğu için projenin yapım aşamasında Antakya çevresinde atölyeleri olan ustalar yer aldı. Hayata Destek Derneği çalışanları da bazı ünitelerin yapımında bizzat çalışarak destek verdiler. Parkın tasarlanması öncesinde, Suriyeli çocuklarla mimar ve dernek çalışanları biraraya gelerek oyun ve doğa kavramlarının sorgulandığı bir görüşme/anket çalışması yaptılar. Bu çalışmanın sonuçları, projede alınan kararların şekillenmesinde etkili oldu. Mesela oyun ünitelerinde estetik amaçlı olarak boya kullanılmamasına karar verildi. Anket sırasında çocuklarla bu konu tartışıldı ve boyaların sürdürülebilirlik açısından zararları açıklandı. Anket yapılan çocukların da onayıyla hem malzemelerin üstleri boya ile kapatılmadı hem de sentetik renkler kullanılmayıp, doğal çevrenin muhteşem renkleri ön plana çıkarıldı. Tamamlanan proje Altınözü Belediyesi’ne hediye edildi ve parkın bakımını belediye üstlendi. 





Projede yer alan oyun ünitelerinden olan, çocukların üzerine tırmanabilecekleri heykel küre, paslanmaz çelikten, Altınözü’nde atölyesi bulunan bir ustaya yaptırıldı. Küre, soyutlanmış bir dünya ve heykelsi duruşuyla çocukların sanatsal algısının gelişimine katkıda bulunuyor. 


Ahşap ev, Antakya’dan toparlanan ikinci el paletlerin de kullanımıyla yapıldı. Eve çıkabilmek için dört yanından farklı biçimlerde tırmanmak gerekiyor. Evin alt kısmı gölgelik görevi görüyor ve tekerlekli sandalye kullanan çocukların da girebilecekleri bir mekan yaratıyor. Evin damı, yine Antakya yöresinde bulunan sazlar ile kaplandı. Park evi, çocukların bir ortak mekanda buluşmaları ve kendileri için yapılmış bir evin sahibi olmaları arzusundan dolayı projelendirildi. Alanın tabanı hem yeteri kadar yumuşak hem de çamur haline gelmeyen bir topraktan döşendi. Toprak, Altınözü’nde inşaat yapılmak için kazılmakta olan bir alandan elde edildi. İçinde az oranda kum bulunduran bu toprağın seçilmesindeki amaç, oyun parklarında düşme sonucunda görülebilecek yaralanma tehlikesine yumuşak bir zemin ile önlem getirebilmek ve aynı zamanda tekerlekli sandalye ile rahat bir dolaşım için uygun zemini de sağlayabilmekti. 


Çocuk oyun alanının üç tarafını çevreleyen taş duvar için kullanılan taşlar, başka bir parkın yıkılan ve betona çevrilen duvarlarından atılanlardı. Belediye bu eski taşları park yapımında çalışanların kullanımına verdi. Taştan duvarın örülmesi için Altınözü’nden bir usta bulunmasına önem verildi. Sadece tek bir ustanın bulunabilmesi, bu sanatın bitmeye başladığını ve projede vurgulanmak istenen fikrin önemini gösteriyor. Taş duvarın harcı ise kerpiçten hazırlandı.


Bazı oyun ünitelerinin zemine sabitlenmesi için çimento kullanımı zorunluydu. Ahşap salıncak ünitesi, paletlerden yapılan ev ve tırmanma parkuru olan heykel küre, beyaz doğa dostu çimento kullanılarak sabitlendi. 
Parkta, paslanmaz çelikten bir yağmur suyu deposu da bulunuyor. Depo, hem yağmur suyunu toplamak hem de biriktirip dağılımını sağlamak üzere tasarlandı. Buradan hem oyun havuzunun suyu için hem de bitkileri sulamak için faydalanılıyor. Belediyenin sağlamış olduğu şebeke suyunun bağlandığı bir çeşme de mevcut. 
Su/oyun havuzu için Antakya’da bir hurdacıdan bulunan bir küvet kullanıldı. Plastik malzemeden olan bu küvetin tekrar kullanım ilkesi çerçevesinde projeye dahil edilmesi uygun görüldü. Küvetin su boşaltımında hiçbir pompa kullanılmadı, sadece eğimden faydalanılarak atıksuyun park içerisinde yer alan bitkileri sulaması sağlandı. Güvenlik açısından havuzun suyunun belli bir yüksekliğe kadar dolması istendiği için gider olması gereken yüksekliğe yerleştirildi. Çevreden toparlanan taşlar ile su havuzu çevrelendirildi. Kum havuzunun çevresi, kullanılmış lastik tekerleklerle çevrildi. Bu tekerlekler hem havuzun sınırlarını belirliyor, hem çocuklar için kenarlarına oturabilme olanağı sağlıyor hem de tekerleklerin içine basarak oynayabilme imkanı veriyor. Salıncak birimi ahşap strüktürden yapıldı. Salıncak oturakları için ikinci el araç tekerleği kullanıldı. Yine kullanılmış lastik tekerleklerden oluşturulmuş piramit, küçük yaştaki çocukların dahi tırmanmalarına uygun.


Parkta, doğal kod farkından yararlanılarak bir tepe oluşturuldu ve üç ayrı bölüme ayrıldı. Bir bölümde ahşap kaydırak bulunuyor. Diğer bölüm ise hem tekerlekli sandalye kayışını hem de ahşap kaydıraktan kayan çocukların rampa çıkışını kapsıyor. Aynı zamanda bu ünite tekerlekli sandalye kullanan çocuklara kayabilme özgürlüğü veriyor. Tepenin üçüncü bölümünde yer alan merdivenin amacı, kod farkından ortaya çıkan yükseklikten dolayı hem çıkış ve inişi sağlamak hem de yer alacak aktiviteleri izlemek için oturma birimleri oluşturmaktı. Merdivenin önünde, ikinci el paletlerle ve tekerleklerle yapılan hacıyatmazlar, çocukların yap-boz şeklinde kullanıp yaratıcılıklarını geliştirecekleri dikdörtgen prizma şeklindeki ikinci el ahşaptan yapılan kutucuklar ve yine bu oyunda kullanabilecekleri saman balyaları bulunuyor. Saman balyaları, ev içerisinde oturmak için de kullanılıyor. 

 

---

R E K L A M