Yeşil Bina Dergisi 50. Sayı (Eylül-Ekim 2018)

40 Yeşil Bina / Eylül - Ekim 2018 yesilbinadergisi.com cak kapasitedeydi. Daha sonra büyüt- meye gidildi. 2. kısım ısı teshin merkezi için daha büyük, daha modern bir yapı kurgulandı. Ana ısı kaynağı olan kömürle çalışan enerji üretim santralinde de ciddi bir imalat büyüklüğüne gidildi. Talep büyüyünce belediye altyapı çalışmalarını, biz de yeni cihazları yetiştirememeye baş- ladık. Sonra iş düzene girdi. Daha planlı gitmemiz gerektiğini fark ettik. Altyapılar şehrin ihtiyacını karşıla- yabilecek şekilde sağlandı. Şu an bazı binalarda cihaz olmasa bile bina giriş- lerine altyapı taşınmış birçok alan var. Tabi belediyenin bunun için bir finans- man kaynağına ihtiyacı var. Belediyenin kendi tarafında yatırımının geri ödemesi 4-6 yılı buluyor. Dolayısıyla belediyenin de ciddi bir kaynağa ihtiyacı oluyor. Soma’da kömür madenleri olması sebebi ile eski ama çok büyük bir kömür santrali var. Bu santral buhar çevrimi ile elektrik üretimi yapıyor. Bu santral son buhar çevriminde atık ısıyı bir baca ile soğutarak buharın yoğuşmasını sağ- lıyordu. Biz buradaki baca atık ısısını alıyoruz, herhangi bir ek eşanjör grubu da kullanmayıp doğrudan ısı teshin mer- kezine ve buradan da büyük bir pompa grubu ile tüm şehre dağıtıyoruz. Şu an sistemin tasarım sıcaklığı 110 °C gidiş, 50 °C dönüş. Bu tip sistemlerde delta t’yi ne kadar çok açarsanız, boru çapı imalatlarınızı o kadar küçültür ve pompa debilerini de o kadar düşürürsü- nüz. Bu çok büyük bir işletmesel avantaj sağlar. Bahsettiğimiz Soma örneğinde 600 m3/saat’lik ve 16 barlık 5 tane pompa var. Şu anki pompa verilerine baktığımız zaman her bir motor 400 kW yük çekecek kapasitede olup, şu an bu motorlar yakla- şık 200 kW ile çalışıyor, yani bir bu kadar daha alanı ısıtabilecek kapasiteye sahip. Bizim kullandığımız bina altı istasyon- larımızın çok büyük bir avantajı var, hid- ronik balanslamayı da yapıyor. Büyük bir bölgesel ısıtma sistemi dediğiniz zaman suyla çalışan büyük bir mekanik tesisat sisteminden bahsediyorsunuz. Bu siste- min hidronik balanslamasını da sağlıyor olmak çok önemli. Bizim bina tarafındaki ve bölgesel ısıtmadaki tecrübemiz hid- ronik sistemin kontrolünün sağlanması alanında olduğu için burada çok büyük avantajlarımız var. Bir bina altı istasyonunun içinde ekip- manları tutan cihazın ana konstrüksiyonu, giriş tarafında kontrolü sağlayabilecek motorlu ve basınçtan bağımsız çalışabilen vanalar, vana gövdeleri ve motorlar, eşan- jör grubu ürün gruplarının bulunduğu primer grup ekipmanları var. Sekonder tarafta sensör gruplarının, gidiş kolektör gruplarının, pompa gruplarının yer aldığı ikincil devrenin yine aynı konstrüksüyon üzerine oturtulduğu ve bütün bunların, sensör, motor ve kalorimetre gruplarının bağlandığı primer ve sekonder ana kont- rolörü var. Bu ana kontrolör şunu sağlıyor; tek bir noktada bütün dışa bakan kompanizas- yonu, mevsimsel farkları iç oda sıcaklıkla- rına bağlı olarak, gidiş suyu sıcaklıklarını ve gerekirse geri dönüş suyu sıcaklıklarını ayarlayabilecek bir altyapıda sunuyor. Bu aslında bir kazan ekipmanının, primer ve sekonder devre tarafındaki ekipman- larının da birlikte kontrol edildiği bir uygulamaya denk. Profesyonel bir kazan uygulamasında ne yapıyorsanız bina altı istasyonunda da bunu yapıyorsunuz. Tek farkı brülör yok, onun yerine ana ısı kay- nağımız su. Bizim burada sağladığımız bir avan- taj daha var. Öyle bir yapı düşünün ki dairelerinizde kalorimetreleriniz var. O kalorimetre gruplarını da bina altı istas- yonunda topluyorsunuz. Gerekirse bazı noktalarda oda sıcaklığını alabiliyorsunuz. Dışarıya koyduğunuz dış hava sıcaklık sensörümüz var. içeride gidiş ve dönüş tarafında çoklu sensör gruplarımız var. Bu bahsettiğim noktaların hepsini tek bir merkezden ana bir bilgisayar sisteminden kontrol edebiliyorsunuz. Aynı zamanda tüketicilerin tüketim miktarlarını tek bir bilgisayardan toplayıp, faturalandırıp, kul- lanıcılara gönderebiliyorsunuz. Bina altı istasyonlarında kalorimetre- lerle birlikte bunların hepsini birbiri ile haberleştiriyoruz, Kullanıcılardan gelen şikâyetleri çözmede, onların ne kadar yük tükettiği, giriş ve dönüş sıcaklıklarının ne olduğu gibi verileri sistemden tek nokta- dan bakarak, çözüm için kullanabiliyoruz. Bölgesel ısıtma sistemlerinin kurulu olduğu bölgelerde son kullanıcıya su veya doğalgaz gönderen bir kurum haline geli- yorsunuz. Dolayısıyla müşteri hizmetleri departmanınızın da bu alanda güçlü olması lazım. Kullanıcıların ihtiyaçlarına anlık cevap verebilmeniz, sürekli istasyon- ları gözlemlemeniz, izlenen istasyonlarda herhangi bir ihtiyaç varsa oraya ekipleri yönlendirebilmeyi sağlayacak otomasyon altyapısına sahip olmanız lazım ve biz bunların hepsine sahibiz. Otomasyon ve yazılım tarafında firmamızın ciddi bir tec- rübesi olduğuna inanıyoruz. Artık bölgesel ısıtma sistemleri; bele- diyeler ve/veya belediyelerin yönlendir- mesi ile kurulmuş özelleştirilmiş şirketler tarafından yönetiliyor. Afyon jeotermal, İzmir jeotermal çok güzel yönetilen, ciddi vergi rekortmeni şirketlerdir. Bu anlamda baktığınız zaman, milli kaynaklarımızı dışa aktarmıyoruz, kendi içimizde kulla- nıyoruz. Ayrıca son kullanıcının cebinden çıkan, bir anlamda dışarıya verilen parayı yeniden kullanıcının cebinde bırakıyoruz ki bunun da ekonomiye katkısını ayrıca düşünmek lazım. Çok ciddi kaynakları olan bir ülke- yiz ama bu kaynakları enerjiye transfer etmekte zorlanan bir ülkeyiz. Bu da ciddi bir mühendisliği, doğru planlamayı gerek- tiriyor. Buna ağırlık verdiğimiz sürece bu endüstri ülkemizde çok hızlı bir şekilde gelişecek ve çevre ülkelere malzeme teda- riki yapan bir ülke konumuna geleceğiz. RÖPORTAJ