Yeşil Bina Dergisi 50. Sayı (Eylül-Ekim 2018)

14 Yeşil Bina / Eylül - Ekim 2018 yesilbinadergisi.com PERSPEKTİF Soğuk Oda ve Soğutulmuş Depolar için LEED V4 Enerji Simülasyonunda Farklı Yaklaşım Gerekliliği Üzerine... Dr. Duygu Erten P.E., LEED Faculty, BREEAM fellow, DGNB Auditor D ünya genelinde gıda sektörü tüketimlerini incelediğimizde, bu sektörün elektrik enerjisinin yüzde 16’sını kullanan bir sektör oldu- ğunu görüyoruz (Fillipini et al., 2011). Tarımda en çok kullanılan yapılar ara- sında soğuk hava depoları var ve bu depo- ların tasarımında yapılacak iyileştirmeler, doğru ekipman seçimi, enerji tüketiminde ciddi kârlılık getirebilir. “Soğuk oda”, özel anlamı ile gıda maddelerinin normal şart- larda saklanabilir sürelerinden daha uzun süre saklanabilmesi için ihtiyaca uygun şartlarda soğutulan ve nem durumu kont- rol edilen, dış atmosferden ısı ve nem kazancına karşı yalıtılmış mahaller olarak tanımlanabilir. Elektriğin pahalı olduğu gündüz saatle- rinde en fazla enerjiyi kullanan bu depo- larda, operasyonel enerjiyi düşürecek stratejiler geliştirmek ise tasarımcının görevidir. Enerji depolama yöntemleriyle elektrik tüketimini elektriğin ucuz olduğu akşam saatlerine kaydırmak, elektrik tüketimini aşağı çekecektir. Enerji deposu ve batarya odalı farklı sistem yaklaşımla- rını karşılaştıran bir araştırma, soğuk oda sistemlerinin enerji tüketimini azalttığını ve bataryalı sistemlerin elektrik talebini artırdığını ortaya koymaktadır (Xueqiang et al, 2017). Ancak batarya sistemleri güç tüketimini kaydırabildiklerinden, özellikle yaz aylarında enerji depolama sistemi olmayan referans depodan (%10 ve %53.7 arası bir aralıkta) daha fazla maliyet tasarrufu yaptırabilir. Soğuk hava deposunda amaç, müm- kün olduğu kadar değişmez sıcaklık ve bağıl nem sağlamak olmalıdır. Çok kısa süreli de olsa her sıcaklık artışı mikro- organizmaların gelişiminde hızlanmaya neden olur. Bu yüzden soğutma, mik- ropsuz bir ürüne uygulanmalı ve ürünün hasatından tüketimine kadar aralıksız sür- dürülmelidir. Bununla birlikte saklama süresi sınırlıdır ve üründen ürüne değişir (MEGEP, 2013). Soğuk odalarda kimyasal enzim tep- kimelerini yavaşlatıp, mikroorganizma gelişimini geciktirerek besin maddeleri ilk hallerine çok yakın halde saklanabilir. Ancak soğutma, mikroorganizma popü- lasyonunun çoğalmasını geciktirmekle birlikte, sınırlı sayıda bozulma yapıcı mikroorganizmanın ölmesini sağlar. Bu nedenle ürünlerin başlangıçta mikroorga- nizma enfeksiyonundan korunması önem kazanmaktadır. Soğuk hava deposunda sıcaklık ve bağıl nemdeki denge durumu aşağıdaki etkenlere bağlı olarak değişim gösterir (MEGEP, 2013). 1. Soğuk Depoya Konulacak Ürünün ve Ambalajın Özellikleri 2 Soğuk Hava Deposunun Doldurulma Şekli 3. Evaporatörlerin Yüzey Alanları ve Yapıları 4. Evaporatör Yüzey Sıcaklığı ile Oda Sıcaklığı Arasındaki Fark 5. Soğuk Hava Deposunun İzolasyonu 6. Soğuk Hava Deposundaki Hava Dağılım Ortamı 7. Soğuk Oda Cihazlarının Çalışma Süresi