Yeşil Bina Dergisi 5. Sayı (Ocak-Şubat 2011)

21 fiUBAT 2011 / YEfi‹L B‹NA Ortalama PUE de¤erleri Tablo 5’te görül- mektedir. Görüldü¤ü üzere bir data center’da tüke- tilen enerjinin yar›dan fazlas› IT cihazlar› d›- fl›ndaki HVAC ve ayd›nlatma gibi yüklerden oluflmaktad›r. Enerji verimlili¤ine ba¤l› ola- rak so¤utma sistemlerinin PUE de¤erleri 0,44-2 aras›nda de¤iflmektedir. Bu durum sistemlerin do¤ru ve verimli biçimde tasar›- m›n›, eski sistemlerin yenilenmesinin önemi- ni göstermektedir. (Örne¤in ABD’de ço¤u mevcut data center’larda yap›lan ölçümler ve hesaplamalar PUE de¤erlerinin 5’e kadar ç›kt›¤›n› göstermifltir (bunun kolayca 2,7 de- ¤erine düflürülebilece¤i de belirtilmektedir). Türkiye’de bu tür istatistiki veriler bulunma- mas›na karfl›n, durumun daha iyi olmad›¤› söylenebilir. Bunun anlam›, 10 y›ldan eski tesislerde enerji tüketiminin en az yar› yar›ya düflürülebilece¤idir). Merkezi santral besleme sistemleri, bilgi- sayar odalar›ndaki artan yükleri karfl›layabi- lecek biçimde tasarlanmal›d›r. Bunlar paket iklimlendirme ünitelerinden daha genifl ka- pasiteye sahip olup, enerji tasarrufu yönün- den de daha büyük olanaklar sunarlar. Direk evaporatif nemlendirmeyi, mekanik so¤ut- may› ve de¤iflken hacimli kontrolü içeren sis- temler, nemlendirme için herhangi bir ener- ji tüketimi olmaks›z›n taze havayla çal›flma olana¤› sa¤lar. Verimlilik art›r›c› stratejiler kullan›larak çok önemli kazan›mlar elde etmek olas›d›r. Geri kazan›lan enerjinin ikincil kullan›m yeri bulunmad›¤› ya da geri kazan›m› mant›kl› gösterecek bir neden olmad›¤›nda, serbest so¤utma yapan taze hava sistemleri, de¤ifl- ken hacimli havaland›rma ve evaporatif so- ¤utma nemlendirme stratejileri, enerji tasar- rufu ve hava kalitesi yönünden paket iklim- lendirme cihazlar› kullanan sistemlere göre merkezi sistemleri çok daha çekici hale getirir. E¤er geri kazan›lan enerjinin kullan›laca¤› bir yer bulunuyorsa, bilgisayar odalar› y›l bo- yu yükleri nedeniyle ›s› geri kazan›m› için uy- gun adaylard›r. Yo¤uflma s›ras›nda at›lan ›s› mahal ›s›tma, evsel s›cak su üretimi ya da di- ¤er prosesler için ›s›tmada kullan›labilir. Ko- flulland›rma sistemi taraf›ndan çekilen ›s›, te- sisteki baflka bir yere etkili biçimde aktar›l›p uygulanabiliyorsa, iflletme maliyetleri düflü- rülebilir. Tasar›m›n erken safhalar›nda enerji mo- dellemesi ve enerji tüketimlerinin belirlen- mesi ihtiyac› vard›r. Mevcut tesislerin ince- lenmesinde de bu teknik ölçümlerle birlikte kullan›lmas› halinde çok yararl›d›r. Enerji modellemesi ve CFD analizleri, infla edilme- mifl bir sistemin enerji tüketimi profilinin be- lirlenmesi amac›yla kullan›l›r. Bu çerçevede projenin yeri, d›fl iklim flartlar›, bina kabu¤u (veya data center kabu¤u), kullan›m prog- ram (schedule) iç ›s› kazançlar›, hava hare- ketleri, menfezler ve bina sistemleri incele- nir. Bu modellerde su ve taraf› ekonomizer, nemlendirme, günefl radyasyonu vb. de dik- kate al›n›r. D›fl hava so¤uk veya kuru oldu- ¤unda nemlendirme yap›l›r. Buharl› (elek- trotlu), gazl›, elekrik rezistansl›, ultrasonik ve yüksek bas›nçl› atomizasyon nemlendiriciler burada kullan›labilecek seçeneklerdir. Ancak ultrasonik ve yüksek bas›nçl› atomizasyon nemlendirme, di¤erlerine nazaran 15-30 kat daha az enerji tüketmektedir. 6. Termoekonomik Analiz ABD’de yap›lan çal›flmalarda baz› data center’lar›n termoekonomik analizleri yap›l- m›flt›r. Bu çal›flmalardan elde edilen baz› so- nuçlar Tablo 6’da özetlenmifltir. Di¤er yandan data center’lar 10-15 y›ll›k bir ömre göre tasarlan›rlar (binalar ise 20-30 y›l). Bu ömür ve yüksek yo¤unlukta enerji tü- ketimi sistem seçimini etkiler. Bu ba¤lamda seçilecek ekonomizerler ve verimlilik art›r›c› önlemlerin geri dönüfl süreleri 5 y›l›n alt›nda olmal›d›r. Server cihazlar› birkaç y›lda bir de- So¤utma çözümü gereksinimi So¤utkan gaz teknolojileri Su temelli teknoloji Yüksek yo¤unluklu so¤utma Faz de¤iflimi, küçük alanlarda S›n›rl› kapasite sa¤lar yüksek so¤utma kapasitesi sa¤lar Mahal içi yerleflim H›zl› montaj ve yeni durumlara Borulama h›zl› ba¤lant› de¤iflikliklerinde esneklik uyumu kolay elemanlar› ile kolay, fakat suyun boflalmas› risktir Enerji verimlili¤i Faz de¤iflimi küçük, kompakt ve Free cooling, absorbsiyon düflük bas›nç kayb› teknolojileri, at›k ›s› ile verimli Enerji kesilmelerinde termal kapasite Faz de¤iflimi ile sa¤lanabilir Boru içindeki su ile sa¤lanabilir Mahal yerleflim verimlili¤i Az yer kaplar, asma tavana Su basmas› riski ile asma monte edilebilir tavana monte edilemez Teknolojik uygulanabilirlik Uzun y›llard›r uygulanmaktad›r Yüksek enerji yo¤unlu¤u nedeniyle son y›llarda yayg›nlafl›yor Tablo 4: So¤utucu ak›flkan seçimi (so¤utma çözümü ihtiyac›na göre) Data center büyüklü¤ü Ortalama PUE RFA< 1000 m 2 ∼ 2,8 1000 m2 >RFA< 3000 m 2 ∼ 2,2 RFA> 3000 m 2 ∼ 2,1 Tablo 5: Ortalama PUE de¤erleri / RFA: Yükseltilmifl döfleme alan›