Yeşil Bina Dergisi 5. Sayı (Ocak-Şubat 2011)

18 YEfi‹L B‹NA / fiUBAT 2011 DE⁄ERLEND‹RME Özet T elekomünikasyon kurumlar›, üniversi- teler, araflt›rma kurumlar›, bankalar ve büyük flirketlere ait ana bilgisayar sistemlerinin bulundu¤u server veri iflleme merkezlerinde (data center) raflarda (rack) muhafaza edilmektedir. Bu cihazlar yüksek düzeyde ›s› yararken, verimli biçimde çal›fla- bilmeleri için sabit iç çevre koflullar›na ihtiyaç gösterirler. Bu çal›flmada yüksek yo¤unlukta ›s› yayan ve tüm dünyada giderek yayg›nla- flan data center’lar›n mekanik tesisat sistem- lerinin (HVAC) tasar›m› ve enerji verimlili¤i incelenmifltir. 1. Girifl Günümüzde data centerlar birçok kuru- mun de¤erli bilgilerinin sakland›¤› mahaller- dir. Bu mahaller, çok önemli olmalar›n›n ya- n›nda çok yüksek düzeyde enerji tüketirler. Örne¤in tipik bir ofis binas›nda enerji tüketi- mi 50-100 W/m 2 civar›nda iken, modern da- ta centerlarda bu de¤er 1500 - 7500 W/m 2 lerdedir. Bu ise serverlerde (chipler) 6000-18000 W/m 2 enerji yo¤unluklar›na karfl›l›k gelmektedir. Bu mahallere ait meka- nik tesisat (HVAC), elektrik tesisat› ve yang›n tesisat› binan›n di¤er tesisatlar›ndan ba¤›m- s›z biçimde tasarlan›r. Bu merkezlerdeki HVAC sistemleri ASHRAE, elektrik tesisatlar› NEC, yang›n tesisatlar› NFPA standartlar›na göre yap›l›r. Data center sistemleri yüksek verimlilik, kolay bak›m ve ulafl›m, yedekle- me, kolay ar›zalanmama, esneklik gibi özel- liklere ihtiyaç gösterir. Data centerlar, genel kan›n›n aksine çok fazla elektrik tüketmektedir. Örne¤in ABD’de bu tesislerde kullan›lan elektrik, toplam tüke- timin yüzde 1,5’u mertebesindedir. Bu de- ¤er 61 milyar kWh/y›l’a denk gelmektedir. Türkiye’nin 2010 y›l› toplam elektrik tüketi- minin 200 milyar kWh oldu¤u dikkate al›n›r- sa, bunun büyüklü¤ü daha iyi anlafl›l›r. Öte yandan ABD’de 2000-2005 y›llar› aras›nda bu sistemlerde kullan›lan elektrik ikiye kat- lanm›flt›r ve 2011 y›l›nda tekrar ikiye katlan- mas› beklenmektedir. Türkiye’de ise bu sistemlerin ilk örnekleri 1990’lar›n bafllar›nda yap›lan Merkez Ban- kas›’na ait bilgi ifllem, para makineleri, Reu- ters cihazlar›, banknot matbaas› mahalleri (bunlar›n bir k›sm›n›n yap›m›nda katk› sa¤- lam›flt›k) ile Borsa bilgi ifllem sistemi ve baz› üniversitelerin sistemleridir. Daha sonra tele- Dr. ‹brahim Çakmanus Çakmanus Mühendislik Enerji San. ve Tic. Ltd. fiti. Data Center HVAC Sistemleri ve Enerji Verimlili¤i Rack Rack Rack Rack ORAC Unit Liquid Supply Floor Tiles Floor Slab Liquid Supply Floor Tiles Floor Slab ASHRAE, Datacom Equipment Power Trends and Cooling Applications, 2005 American Society of Heating Refrigerating ad Air Conditioning Engineers, Inc, www.ashrae.org