Yeşil Bina Dergisi 45.Sayı (Eylül-Ekim 2017)

26 Yeşil Bina / Eylül - Ekim 2017 yesilbinadergisi.com lenme durumlarının oluştuğu şehirsel bir biçime bürünmüştür. İnsanoğlu çevresel ve yaşam kalitesi bağlamında ihtiyaçlarına cevap veremeyen hızlı kent düzenleri içinde daha sakin ve çevreyle iç içe bir yaşam tarzı ihtiyacı hissetmektedir. Sakin Şehir kavramının temelini oluşturan yavaşlık fel- sefesi, yavaşlamaya değil, anı ve zamanı etkin kullanma felsefesine dayalıdır. 3.1 Yavaş Hareketi (Slow Movement) Yavaş hareketi, hızlı-modern hayatı eleştiren ve hayatın farklı kısımlarında (beslenme alışkanlıkları, ekonomik düzen, sosyal ilişkiler gibi.) hız ve çağın tüketim kalıplarını dönüştürüp değiştirecek sosyo- kültürel bir ilerlemeyi savunan toplumsal bir harekettir. Sanayi Devrimi sonrasında makine kulla- nımının da artmasıyla tüketilen gıdalar uzun ömürlü raf ürünlerine dönüşmeye ve tüke- tilen gıdaların kalitesi de düşmeye başla- mıştır. Bütün bunların ortak bir sonucu ola- rak; hızlı hazırlanması, hızlı servis edilmesi nedeniyle bu yönde gelişen hızlı yemek “fast food” kavramı, yanlış bir beslenme biçimi ve sağlığa zararlı oluşu nedeniyle tüm bilimsel çevrelerce kabul görmüş ve tüm dünyaya yayılmış olan bir modern dünya problematiğidir. Tüm bu sebeplerin zincir etkisi yaratmasıyla, sağlıklı bir çevrede ve sağlıklı bir biçimde yaşamak konusunda arayışlar olmuş, bu kültüre karşı farkındalık oluşturmak için, bilimsel çevreler ve birçok sağlık örgütü kongreler düzenlemiştir. Yavaş yemek manifestosu yayınlanmış ve yavaş yemek hareketlerinin bileşenleri belirlen- miştir. 3.2 Sakin Şehir (Cittaslow) Kavramı Cittaslow, 1999 yılında İtalya’da kurul- muş ve merkezi Orvieto olan belediyeler birliğidir. Kelime kökeni, İtalyanca Citta (Şehir) ve İngilizce Slow (Yavaş) kelimele- rinin birleşmesiyle oluşturularak, Cittaslow (Sakin Şehir) anlamında kullanılmaktadır. Yavaş Hareketi (Slow Movement)’nin büyü- yerek birçok disiplini etkilemesi, Sakin Şehir (Cittaslow) kavramının oluşmasına temel oluşturmuştur. Sakin Şehir hareketinin kurulma amacı, kentlerin kendi kimlikle- rine sahip çıkarak küreselleşme sonucu ortaya çıkan standartlaşma ve tek tipleş- meyi engellemektir. Birlik, kentlerin yöne- tim biçimlerinin yerel mimari kimliğe, yerel yemeklere, gelenek / göreneklere, esnaf ve zanaatkarlara önem vererek gelişen yapıda olmasını savunmaktadır. Korunması gere- ken bu değerler, birliğin üye kentler için oluşturduğu kriterler vasıtasıyla sağlanmaya çalışılmaktadır. Kriterler aynı zamanda sürdürülebilir şehirler oluşturmak ve bunu koruyabilmek için, çevreci, yenilenebilir enerji kullanımını savunan ve kent kalite- sini arttırmayı amaçlayan yönde gelişmiştir. 3.3. Sakin Şehir Üyelik Kriterleri - Çevre politikaları - Altyapı politikaları - Kentsel yaşam kalitesi politikaları - Tarımsal, turistik, esnaf ve sanatkarlara dair politikalar - Misafirperverlik, farkındalık ve eğitim için planlar - Sosyal uyum - Ortaklıklar olmak üzere 7 ana başlıkta incelenmek- tedir. Her başlık altında ele alınan kriterler ise zorunlu kriterler, perspektif kriterler ve diğer kriterler (zorunlu olmayan kriterler) olarak ele alınmaktadır. Çevre politikaları, Sakin Şehir kriter- lerinde temelde kent yaşamı için gerekli olan kriterleri kapsamaktadır. Sürdürüle- bilirlik kavramının temellerini oluşturması açısından önemli olan ve şehrin yaşam standartlarını artıran özellikler, bu kriterler altında oluşturulmuştur. Bu kriterleri sağ- layan şehirler üyelik için güçlü adaylardır. Altyapı politikaları, şehirlerin yaşanabilirlik seviyesini artıran, şehre mimari konfor anla- mında değer katan kriterleri içermektedir. Kentsel yaşam kalitesi politikaları, şehre vizyon katan ve üyeliğin devamı için gerekli durumların sağlam bir zemine oturmasını sağlayan kriterlerdir. Bu kriterler, şehre kimlik kazandırarak ya da var olan mimari kimliğin öne çıkmasını sağlayarak sürdürü- lebilir kent kavramını desteklemektedirler. Tarımsal, turistik, esnaf ve sanatkarlara dair politikalar, çevreyi koruyan ve yerel halkın refahını gözeten, doğal alanlara karşı duyarlı bir toplumun varlığını gözeten ve sürdürülebilir kalkınmanın temelini oluş- turan kriterlerdir. Sakin Şehir felsefesinin doğmasını sağlayan Yavaş Yemek akımının ana prensiplerini oluşturmaktadır. Misafir- perverlik, farkındalık ve eğitim için planlar; Sakin Şehir felsefesinin halka benimsetil- mesi, hareketin tabandan başlatılması ve kentin tanıtılması açısından gerekli kriter- lerdir. Bu kriterleri sağlayan kentler üyelik sürecinde avantaj sahibi olmaktadırlar. Sosyal uyum; şehir sakinleri için huzurlu, konforlu ve sosyal dayanışmanın olduğu bir hayat biçimini işaret etmektedir. Ortak- lıklar; Sakin Şehir kavramının temelini ve başlangıç noktasını oluşturan Yavaş Yemek felsefesiyle ilgili bütün çalışmaları kapsa- maktadır. 4. TÜRKİYE’DEKİ SAKİN ŞEHİRLERİN İNCELENMESİ 1999’da İtalya’da ortaya çıkan Sakin Şehir hareketine Türkiye’den 10 şehir, top- lamda dünyada 30 ülke ve 200 şehir üyedir. Üye şehir sayısının artışı, aday şehir sayı- sında da artış olmasını sağlamıştır. “Yerel sürdürülebilir bir kalkınma modeli” olan Sakin Şehir kavramı, Sakin Şehir Birliği’ne üye olan Türkiye’deki Sakin Şehirler incele- nerek açıklanmaya çalışılmıştır. Türkiye’de Sakin Şehir kavramı yeni olmasına rağmen üye şehirlerin projeleri devam etmekte, istekli ve adaylık aşamasındaki Sakin Şehir sayısı da artmaktadır. Seferihisar’da baş- layan hareket sürdürülebilir ve yerel bir kalkınma modeli olarak, diğer kentler ve yerel belediyeler için örnek teşkil etmekte- dir. Türkiye’deki Sakin Şehir oluşumu, diğer kentlerin tarihi mirasını ortaya çıkarmak, SÜRDÜRÜLEBİLİR KENT