Yeşil Bina Dergisi 45.Sayı (Eylül-Ekim 2017)

24 Yeşil Bina / Eylül - Ekim 2017 yesilbinadergisi.com SÜRDÜRÜLEBİLİR KENT Sürdürülebilir Mimarlıkta Sakin Şehir (Cittaslow) Yaklaşımı Y. MİM. SELMA AYDOĞAN ÖĞR. GÖR. DR. Ş. FİLİZ AKŞİT İTÜ Mimarlık Fakültesi 1. GİRİŞ Y eryüzü, insanoğlunun yaşamını sür- dürdüğü bir yerken, aynı zamanda sürekli savaştığı, denge kurmaya çalıştığı ve uyumlu olmak zorunda olduğu yaşama alanıdır. İnsanoğlu varoluşundan bu yana doğayla mücadele içindedir ve doğayı istekleri doğrultusunda hep şekillen- dirmek istemiştir. Küresel ısınma kavramı ile hızla şekillenen dünya ve kentler, mimari anlamda birçok konunun irdelendiği yerler haline gelmiştir. Dünya, birçok teknolojik gelişmeye paralel olarak nüfus artışı ve beraberinde gelen çevre kirliliği, orman alanlarının ve doğal kaynakların azalması, zehirli atık artışı, küresel ısınma ve ozon tabakasının zarar görmesi gibi çevresel felaketle karşı karşıya kalmıştır. İnsan varlığının devamı, yani sürdürülebilirliği, yeryüzü kaynakları- nın doğru kullanımı, çevresel kirliliğe karşı alınan önlemler, doğru mimari ve kentsel politikalarla mümkündür. “Sürdürülebilirlik” ve “Sürdürülebilir Mimarlık” konuları yıllardır irdelenen, çok farklı açılardan ele alınan, “İnsana ve çev- reye fayda” amacı güden faaliyetler bütü- nüdür. Sürdürülebilirlik kavramı, şehirlerde sosyal ve ekonomik bir politikalar bütünüyle hareket etmek gerekliliğiyle sürdürülebilir kalkınmanın gerekliliğini ifade ederken, mimaride ise yenilenebilir ve çevre dostu enerji kaynaklarının kullanımı ile belirlenen (korumak, desteklemek, dayanmak) ola- rak girmiştir [1]. Sürdürülebilirlik, “Toplum ve doğa arasında sosyal olarak şekillenen ilişkilerin uzun vadede yaşamasının sağ- lanabilmesi” [2] olarak tanımlanmaktadır. Sürdürülebilirlik kavramı ile ilgili yapılan tüm çalışmalarda ekonomik, ekolojik ve sosyal sürdürülebilirliğin birbirinden bağım- sız, ancak birbirini tamamlayan bileşenler olduğu, sürdürülebilir gelişme amaçlarına ulaşabilmek için konunun bu üç başlık altında bütüncül bir yaklaşımla incelenmesi gerektiği vurgulanmaktadır. Ekolojik sürdürülebilirlik, biyolojik sis- temlerin çeşitliliğinin ve üretkenliğinin devamlılığının sağlanması olarak tanım- lanmaktadır. Ekonomik sürdürülebilirlik, kalkınmayı ve refahı işaret eden toplumsal düzeni hedeflemektedir. Sosyal sürdürü- lebilirlik ise çevreye duyarlı bir yaklaşımın sonucu olarak sağlıklı toplumların oluşması ve bu toplumların ekonomik refah içinde yaşaması olarak adlandırılmaktadır. Sosyal sürdürülebilirlik ekolojik sürdürülebilirlik için ön koşulken, ekonomik sürdürülebi- lirlik ekolojik ve sosyal sürdürülebilirliğin oluşabilmesi için zorunludur. Ekolojik, sos- yal, ekonomik ve mimari sürdürülebilirliğin tamamı sağlandığında sürdürülebilir bir gelecek mümkündür. 2.2. Sürdürülebilir Mimarlık ve Önemi Dünya, küresel ısınma ve küresel ser- tasarım yaklaşımlarını ifade etmektedir. “Sakin Şehir” hareketi, küreselleşme ile ortaya çıkan ve tek tipleşen şehirlerden olmayı reddeden, yerel kimliğini ve özellik- lerini korumak isteyen şehirlerin katıldığı bir birliktir. Sürdürülebilir mimari ve sürdürü- lebilir kalkınma kavramını politika olarak benimseyen Sakin Şehir kavramı, kriterle- rinde çevre, kentsel altyapı, ekonomik ve sosyal düzenin sürdürülebilir bir şekilde oluşması gerektiğini vurgulamaktadır. Bu çalışma kapsamında, sürdürülebilir mimar- lık konusu, Sakin Şehir kavramının sürdü- rülebilirlik anlamında mevcut potansiyeli göz önünde bulundurularak, Türkiye’den örnekler ele alınarak incelenmiştir. 2. SÜRDÜRÜLEBİLİR MİMARLIK Dünya, enerji kaynaklarının tükenmeye başladığı bir zaman dilimine girmeye baş- lamıştır. Gelecek için planlama yapmak enerji kaynakları tükenmeden başlanması gere- ken önemli bir adımdır. Sürdürülebilirlik kavramı devletlerin, hükümetlerin ve sivil toplum kuruluşlarının örgütlenmesinin yanı sıra halk bilincinin önemli ölçüde etkili olmasıyla anlam kazanmaktadır. 2.1. SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK KAVRAMI Sürdürülebilirlik, kelime kökeni olarak Latince “Sustinere” (Tutmak, yukarı çıkar- mak) kelimesinden İngilizce’ye “Sustain”