Yeşil Bina Dergisi 36. Sayı (Mart-Nisan 2016)

49 YEŞİL BİNA / NİSAN 2016 ile sınırlı değildir, binanın ve içinde yaşa- yanların çevreleriyle ilişkileriyle ilgilidir. Bu yolu seçmenin insana geri dönüşü ise daha uzun süre dayanan, ekonomik, daha sağlıklı ve rahat binalarda yaşama imkânıdır. Bu nedenlerle Yeşil Bina kav- ramı gelip geçici bir akım değil, bina yapı- mında kökten bir değişim olarak karşı- mıza çıkıyor. En basit haliyle Yeşil Binalar, üç birbiriyle ilgili hedefle açıklanabilir: “Enerji verimliliği”, her Yeşil Bina pro- jesinin temel taşıdır. İyi tasarlanmış ve Yeşil Bina kavramına göre inşa edilmiş her bina mümkün olan en düşük sevi- yede enerji harcar ve yenilenebilir enerji kaynaklarını kullanmaya özen gösterir. Düşük enerji kullanan binalar inşa etmek sadece bina sahiplerine ekonomik açıdan fayda sağlamakla kalmaz, ayrıca iklim değişikliğini daha az etkileme, daha iyi hava kalitesi ve enerji kaynaklarının daha az kullanımı gibi geniş sosyal faydaları da beraberinde getirir. “Doğal kaynakların korunumu”, Yeşil Binaların ikinci hedefidir. Günümüzde inşa edilen yapılar için çok büyük mik- tarda tahta, su, metal ve fosil yakıt kulla- nılmaktadır. Bu soruna karşı geliştirilen yapı stratejileri arasında atık miktarını azaltmak için daha uzun ömürlü ürünler kullanmak ve geri dönüşüme ağırlık ver- mek yer almaktadır. “İç mekân hava kalitesinin artı- rılması”nın da binanın yapısıyla doğrudan ilgisi bulunmaktadır. Genellikle borularda akıntı ya da yanlış tasarlanmış ısıtma ve soğutma sistemlerinden kaynaklanan küf, iç mekân hava kalitesini düşürmektedir. Buradaki hava kirliliğinin bir başka sebebi ise yapı malzemeleri arasında yer alan bazı kimyasallardan yayılan gazlardır. Yeşil Bina, alan kullanımı ve planlanma- sından materyal seçimine, enerji verimli- liğine ve iç mekân hava kalitesine kadar uzanan, tasarım ve inşaatın her aşamasını kapsayan sistematik bir yaklaşımdır [2]. Yeşil Bina hareketine yön veren ikinci soru ise, bir yapının Yeşil Bina tanımına uyup uymayacağının nasıl anlaşılabile- ceğidir. Bu sorunun cevabı ise, gelişti- rilmiş yapılar hakkında detaylı kriterlerin belirlendiği ve bu kriterlerin puanlandığı bir yapı sertifikalandırma sistemini uygu- lamaya koymaktan geçiyordu. Bu maka- lede, Yeşil Bina kriterlerini anlamak için bu sistemler incelenmiştir. SONUÇLAR Sertifikalandırma uygulamalarının ilki, 1989 yılında İngiltere’de lanse edilen BREEAM (Building Research Establish- ment Environmental Assessment Method) ile gerçekleşmiştir. Bir yapının çevresel performansını ölçmek amacıyla tasarlan- mış bu sistem, hem Yeşil Bina kavra- mına standart bir tanım getirmesi, hem de derecelendirme için gerekli kriterleri ortaya koyması ile çok kısa sürede başarı yakalamıştır. BREEAM, en eski Yeşil Bina değerlendirme sistemi olmasıyla birlikte, aralarında LEED’in de bulunduğu diğer sertifikalandırma sistemleri için de bir temel oluşturmuştur. 2015 yılı itibariyle İngiltere’de 250 binden fazla BREEAM sertifikalı bina bulunmaktadır ve 1 milyon bina da onay için sırada beklemektedir. Bu sayı, LEED sertifikalı binaların 20 katıdır. BREEAM her tip yapının sertifikalandırılmasında kullanılabilir ve belirli yapı tipleri için özel olarak tasarlanmış çeşitli sistemler de bulunmaktadır. BREEAM’in Hollanda, Norveç, İsveç ve İspanya gibi ülkeler için ülkeye özel formatları da mevcuttur [3]. Yapıya özel BREEAM sertifikalandırma sistemlerinden biri olan Yeni Yapılar için BREEAM, 49 bağımsız konunun değer- lendirilmesini içerir ve bu konular 9 çev- resel kategoriye ek 10. kategori olarak “İnovasyon” kategorisini de kapsar. Her konu yapıyla ilgili çevresel bir etkiye deği- nir ve belirli sayıda puanı vardır. BREEAM puanları, yapı konu dâhilinde belirlenen en iyi uygulama performansı seviyesine Tablo 2. BREAAM Yeni Yapılar çevre puanı yüzdeleri [3] BREEAM alanı Ağırlık yüzdesi Yönetim 12.0% Sağlık ve yaşam kalitesi 15.0% Enerji 19.0% Ulaşım 8.0% Su 6.0% Materyaller 12.5% Atık 7.5% Alan kullanımı ve çevrebilim 10.0% Kirlilik 10.0% İnovasyon 10.0% Tablo 1. BREAAM sertifika seviyeleri taban puan yüzdeleri [3] BREEAM sertifika seviyeleri Puan Yüzdesi Üstün Başarı 85 Mükemmel 70 Çok İyi 55 İyi 45 Geçer 30 Başarısız 30<