Yeşil Bina Dergisi 33. Sayı (Eylül-Ekim 2015)

50 YEŞİL BİNA / EKİM 2015 ve sıcak su besleme hattı üzerindeki kont - rol vanaları çalışır. Buna paralel olarak, bu sırada eğer soğutulmuş su ihtiyacı ortaya çıkarsa bu durumda soğutucu aktive edilir, buharlaştırıcı pompası P1 ve tekrar soğutma pompası P2 çalıştırılır. Bu durumda, jeneratör pompası P6 çalış - maya başlar ve jeneratöre giden sıcak su vanaları açılır. Sonra, soğurmalı soğutucu çalışmaya başlayarak soğuk su üretmeye başlar. Sistem çalışmaya başladıktan sonra soğutucunun soğuk su üretmeye başlaması arasındaki zaman yaklaşık 15 dakika kadardır. Bu süre eğer soğutucu uzun bir süredir çalışmıyorsa uzayabilir (örneğin ilkbahar ve sonbahar ayala - rındaki geçiş dönemleri ve kış sonrası dönemler). Soğutucu jeneratörüne giren suyun sıcaklığı, kristalleşmeyi önlemek ve pompa içerisindeki termosifon etkisini devam ettirecek enerjide olup olmadı - ğını kontrol etmek amacıyla sürekli olarak ölçülmektedir. Eğer sıcak su depolama tankından sağlanan suyun sıcaklığı 78 °C altına düşerse yedek ısıtma sistemi devreye girer. Soğutucuya giren sıcaklığı buna rağmen 75 °C altına düştüğünde ise soğutucu çalışmayı durdurur. Çalışma sırasında soğutucudan çıkan soğutulmuş suyun sıcaklığı, sistemin düzgün çalış - tığını kontrol etmek amacıyla gözlemle - nir. Kontrol sisteminin soğutma cihazını sürekli olarak istenen çalışma seviyesinde tutabilmesi için kontrol sisteminin cihaza giren suyun sıcaklığı sürekli olarak kontrol etmesi gereklidir. Soğutma kulesi çıkış su sıcaklığı istenen sıcaklık aralıklarında olduğu zamanlar serbest soğutma dev - reye girer. Bu durumda kontrol sistemi tarafından Şekil 1’de görülen serbest soğutma ısı değiştiricisi ve P10 pompası devreye sokulur. 3. Parametrelerin Sunumu Sonuçlar, ölçülen verilerden basit bir veri indirgeme yöntemi ile sunulur. Ekip - manların termal kapasitesi aşağıdaki gibi belirlenir: Burada m, kg/s olarak kütlesel akış oranını; cp, sabit basınç altında ısıyı; kJ/ (kg C) olarak ve ∆ T ise °C olarak sıcaklık farkını temsil etmektedir. Belli bir peri - yod aralığındaki enerji miktarı ise bu süre boyunca kapasitenin integrali alınarak belirlenir: Burada t 0 ve t f , başlangıç ve bitiş zamanlarını temsil etmektedir. Güneş kolektörlerinin verimi ( h ) aşağıdaki gibi hesaplanır: Burada Q güneş,net, kolektörler tarafından suya aktarılan net termal gücü; /, kolek - tör seviyesindeki güneş radyasyonunu ve Asoğurucu ise kolektör sahasının toplam soğurma alanını temsil etmektedir. Soğu - tucu pompalama gücü 2 dikkate alınmaz ise performans katsayısı (COP), buharlaş - tırıcı soğutma kapasitesi Q E ’nin jeneratöre giren ısı miktarı Q G ’ye olan oranı olarak aşağıdaki gibi ifade edilir: Santralin hedeflenen soğutma kapasi - tesini belirleyen kesin kolektör alanını (As) tekrar hesaplamak için elde edilen veri - ler, Henning (2007)’de verilen formülde yerine konarak hesaplanır: 4. Sonuçlar ve Tartışma Ağustos 2002 tarihindeki kurulumun - dan itibaren santralden çok büyük mik - tarlarda veri elde edilmiştir. Fakat burada bu verilerin hepsi verilemeyeceğinden dolayı, bu ölçümlerden alınan örnekler ve 5 yıllık süre içerisinde elde edilen verilen ortalama değerleri kullanılmıştır. 4.1. Serbest Soğutma Potansiyeli Şekil 2’de 2005 ve 2006 yılları ara - sında soğutma aylarında, serbest soğutma ile elde edilen soğutma enerjisinin toplam soğutma enerjisine oranının aylık ortala - maları görülmektedir. Şekilde görüldüğü gibi bu aylar süresince, çevresel havanın yaş termometre sıcaklığı ve kullanım için gerekli soğutulmuş su sıcaklığına bağlı olarak, santral ile önemli miktarlarda ser - best soğutma enerjisi elde edilebilmiş - tir. Bazı aylarda serbest soğutma oranı %70’lere ulaşabilmiştir. Bu oranlar aydan aya değişebildiği gibi yıldan yıla da değiş - mektedir. Şekilden görülebileceği gibi, her iki yılda da temmuz ayında serbest soğutma oranı düşüktür. Ağustos 2002 ila Kasım 2007 yılları arasında soğutucu vasıtası ile sağlanan toplam soğutma enerji miktarı 31,365 kWh iken serbest soğutma miktarı 10,299 kWh’tir. Serbest soğutma potansiyeli değerlendirildiğinde 5 yıllık süre içerisinde toplam soğutma talebinin %25’inin serbest soğutma ile karşılandığı görülür. Bu sonuçlar göstermektedir ki belirli iklimsel koşullar altında serbest soğutma için büyük bir kullanım potansiyeli bulun - maktadır. Bu potansiyeli daha da artırmak için soğuk su serbest soğutma ile gece - leri üretilebilir. Dahası, soğuk depolama kapasitesini artırmak ve geceleri serbest soğutma ile elde edilen soğuk suyu depo - lama için kullanmak da dikkate alınması gereken bir husustur. Özetle, çevresel ola - rak gerçekten verimli sistemlerin toplam sistem tasarımlarına entegre edilmeleri gereklidir. Gerçek bir yeşil sistem sadece daha verimli bir soğutucu kullanımı ile elde edilemez; sistemin tüm elemanla - rının çok daha az enerji gerektiren bile - şenler ile değiştirilmesi gereklidir. Böyle bir sistem çok amaçlı olarak kullanılabilir. Örneğin soğutma kulesinin bazı eleman - ları farklı tasarımsal amaçlar için kulla - (1) (2) (3) (4) (5) MAKALE