Yeşil Bina Dergisi 33. Sayı (Eylül-Ekim 2015)

46 YEŞİL BİNA / EKİM 2015 MAKALE Entegre Serbest Soğutma ve Güneş Enerjisi Kaynaklı Lityum Bromür-Absorbsiyonlu Soğutma Sistemi ile Bina Soğutma ve Isıtmasının Performans Değerlendirmesi Özet S on yıllarda ekonomik krizler ve enerji maliyetlerinin artması sonucu atmosfere atılan düşük sıcaklıklı atık ısılar (T>90°C) absorbsi - yonlu sistemlerde kullanılmaya başlan - mıştır. Çünkü çevre kirliliği ve artan reka - bet şartları, enerjinin verimli kullanımını, atık ısıların değerlendirilmesini ve yenile - bilir enerjinin kullanımını gündeme getir - miştir. Bunun anlamı, özellikle endüstri - yel alanda atık ısıların değerlendirilmesi, binalarda güneş enerjisi ile yüksek sıcaklıklı soğutma ve düşük sıcaklıklı ısıtma teknolojilerinin gelişimi (TABS sistemleri) ile absorbsiyonlu soğutma cihazlarını rekabet edebilir duruma getir - mesidir. Diğer yandan Türkiye için fosil yakıt tüketiminin azaltılmasında güneş ener - jisi önemli bir potansiyeldir. Çünkü Türkiye’nin önemli bir bölümü güneş kuşağındadır. Ege, Akdeniz ve Güney - doğu Anadolu bölgeleri güneşlenme süre - leri ve ışınım şiddeti bakımından oldukça iyi durumdadır. Bu durum Türkiye’de binalarda güneş enerjisi ile ısıtma ve soğutma sistemlerinin geliştirilmesi, performanslarına yönelik uygulama ve simülasyon bilgilerinin edinilmesi, sistem maliyetlerinin azaltılması, yerli üretim (ve dolayısıyla istihdam) oranının artırılması için gerekliliği ortaya koymaktadır. Bu bağlamda şirketimiz bünyesinde absorb - siyonlu soğutma cihazı geliştirilmesi ve performansı analizi için bir TÜBİTAK pro - jesi yürütülmektedir. Ancak henüz per - formans değerleri çıkarılmamış olmakla birlikte burada Almanya’dan örnek bir çalışmanın tercümesine yer verilmiştir. Bu sistemler “Yeşil Bina” sertifikasyo - nunda enerji puanının artırılması için de çok değerli sistemlerdir. Burada bahsi geçen sistem ile 270 m 2 alan iklimlendirilmiştir. Sistem içerisinde 35.17 kW soğutma kapasitesine sahip bir absorption chiller, 108 m 2 toplam alana sahip vakum tüplü kolektörler, 6.8 m 3 sıcak su depolama kapasitesi, 1.5 m 3 soğuk su depolama kapasitesi ve 134 kW soğutma kulesi bulunmaktadır. Sonuçlar göstermektedir ki, serbest soğutma ile bazı soğutma aylarında ihtiyacın %70’ine kadar olan kısmı karşılanabilirken, siste - min aktif olduğu 5 yıl içerisinde bu oranın genel ortalaması %25’tir. Havanın açık ve güneşli olduğu günlerde, günlük güneş enerjisinden yararlanma oranı (solar heat fraction) 0.33 ile 0.41 arasında, kolek - törlerin alan etkinliği (field efficiency) 0.352 ila 0.492 arasında ve soğutucu (chiller) COP değeri ise 0.37 ila 0.81 arasında değişmektedir. Aylık ortalama güneş enerjisinden yararlanma oranları %31.1 ila %100 arasında değişebilmekte ve bu oran 5 yıllık süreçte ortalama olarak %60’a tekabül etmektedir. Aylık ortalama kolektör alan etkinliği %34.1 ila %41.8 arasında değişmekte ve 5 yıl için bu oran ortalama olarak %28.3 olarak tekabül etmektedir. 1. Giriş Geleneksel iklimlendirme sistemleri birincil enerji kaynaklarından gelen yük - sek miktarda kaliteli elektrik gerektirir. Ayrıca, CFC içermeyen soğutma sıvıları kullanılmasına rağmen enerji tüketimi ve kirlilik seviyeleri artmaktadır. Sera gazları hala atmosfer için bir tehdit oluşturduğun - dan, bu konuya ekolojik bir bakış açısı - nın getirilmesi de gereklidir. Aslında, pek çok bina için soğutma gerekliliğinin en Dr. İbrahim Çakmanus Sustainable Building Technologies Co. Ltd. www.sbtbina.com