Yeşil Bina Dergisi 27. Sayı (Eylül-Ekim 2014)

YEŞİL BİNA / EKİM 2014 61 verimli cephe tasarımı için bu kararlar, binanın bulunduğu iklim şartları altında ısıtma, soğutma ve aydınlatma enerjisinin toplamda minimum olmasını sağlayacak hesaplamalar ve testler aracılığıyla veril - melidir. Aksi halde sonucun istenilen verimlilik düzeyini sağlaması çok zordur. Aynı iklim şartları altında fonksiyonu, kul - lanım şekli ve senaryosu farklı olan binalar için enerji etkin cephe tasarımı stratejileri de tamamen farklı olacaktır. Binanın kul - lanım amacı, aktivite düzeyleri, içeride yer alan aydınlatma sistemi ve ekipmanlardan olan ısı kazançları, mahallerde istenilen ayar sıcaklık değerleri, aynı iklim bölge - sinde olan binalarda bile farklı cephe tasarımı ve malzeme seçimleri yapılmasını gerektirir. Diğer bir deyişle, koşulları aynı olan bir ilkim bölgesi için bile genel geçerli enerji verimli tasarım çözümü yoktur. Her bina kendine özgü şartlar altında analiz edilerek tasarım kararları verilmelidir. Enerji verimli binanın temeli olan ve mimari tasarımla belirlenen pasif sistem kararları, yukarıda değinildiği gibi, top - lamda bina enerji ihtiyacını minimuma indirecek şekilde detaylı hesaplamalar yapılarak alınmalıdır. Enerji ihtiyacı gerek - tiği kadar azaltılmamış bir binanın meka - nik sistemlerle verimli hale getirilmeye çalışılması, enerji verimliliği açısından doğru olmadığı gibi, maliyet açısından da uygun bir yöntem değildir. Pasif sis - tem olarak yeteri kadar verimlilik ve mali - yet açısından uygunluk sağlayabilecek mimari kararlardan sonra, binanın dina - mik şartlar altındaki ısıtma ve soğutma yüklerini karşılamaya yetecek kapasitede doğru ve verimli mekanik sistemlerin seçimi de yine detaylı dinamik hesapla - malar aracılığıyla yapılmalıdır. Mekanik sistemlerin, aydınlatma sis - temlerinin ve otomasyon sistemlerinin seçimindeki kararlar da tıpkı mimari kararlarda olduğu gibi, binanın enerji verimliliği düzeyini, ilk yatırım ve enerji maliyetlerinin etken olduğu bina işletme maliyetlerini de doğrudan etkiler. Bu nedenle tüm tasarım kararları için geçerli olan yöntem, AB direktifinin de öngör - düğü gibi, yaşam dönemi toplam maliyete göre tasarım/sistem kararlarının verilmesi - dir. Enerji etkin ve aynı zamanda maliyet optimum bina tasarımı ancak tüm tasarım parametrelerin birarada değerlendirilip, her bir tasarım ve kullanım senaryosu - nun bina enerji performansı simülasyon araçlarıyla test edilmesi neticesinde elde edilebilir. Aksi durumda bazı örneklerde görüldüğü gibi bina ilk yatırım maliyeti artırılırken aynı zamanda enerji maliyet - leri, dolayısıyla yaşam dönemi toplam maliyeti de artabilir. Halbuki maliyet optimum bina, ilk yatırım maliyeti artırı - lırken enerji maliyetleri de gerekli düzeyde azaltılarak yaşam dönemi toplam maliyeti düşük olan binadır. Tüm binalar AB direk - tifinin de tanımladığı bu kurala uygun tasarlanmak zorundadır. İstanbul’da yer alan ve son derece başarılı bir tasarım ekibiyle tasarlanan ve BREEAM Yeşil Bina sertifikası alan bir bina, çift cidar cephe olarak tasarlanır - ken cephe danışmanlığı sürecinde enerji verimliliği kavramına ısıtmada, soğutmada ve aydınlatmada toplam enerji verimliliği olarak bütüncül bakılmadığından ve bu konuda gerekli hesaplar yapılmadığından maliyet optimum enerji verimli bina olma şansını kaçırmıştır. Enerji verimli maliyet optimum binaların tasarlanması ancak tüm tasarım ekipleri ve enerji/cephe danışmanının birarada yapacağı ortak çalışmalarla ve tasarımın her aşaması için yapılacak bina enerji performans test - leri sonucunda binanın gerçekten enerji verimli olması için alacakları ortak kararlar neticesinde mümkün olabilir. İstanbul’da çift cidar olarak çok iyi ekipler tarafından tasarlanan, ancak danışmalık sürecinde gerekli hesaplamalar yapılmamış olan bu bina burada sadece bir örnek olarak verilmiştir. Benzer hatalar birçok binada tekrarlanmaktadır. Söz konusu binada ikinci bir cidar, cephe yapım maliyetini neredeyse iki kat - layarak artırırken, binanın toplam ihti - yacını da artırmıştır. Ayrıca bina enerji ihtiyacının artması, bu ihtiyacı karşıla - mak için daha yüksek kapasiteli ve aynı zamanda daha yüksek maliyetli sistemleri gerektirmiştir. Enerji İhtiyacı Çift Cidar Cepheli Bina [kWh/m 2 -yıl] Tek Cidar Cepheli Bina* [kWh/m 2 -yıl] Isıtma 122.30 273.10 Soğutma 269.30 133.30 Aydınlatma (iç) 172.10 145.50 Toplam 563.70 551.90 * Tek cidar cephe hiçbir gölgeleme, farklı cam seçimi vb. önlem alınmadan dahi çift cidar cepheye göre bina toplam alanı için yılda 452188 kWh daha az enerjiye ihtiyaç duymaktadır.