Yeşil Bina Dergisi 26. Sayı (Temmuz-Ağustos 2014)

64 YEŞİL BİNA / AĞUSTOS 2014 Enerji Monitoring Enerji Sarfiyatının İzlenmesi, Görselleştirilmesi, Değerlendirilmesi ve Optimize Edilmesi MAKALE Dr. İbrahim Çakmanus Çakmanus Mühendislik Enerji San. ve Tic. Ltd. Şti. Giriş S ürdürülebilir binalarda enerji verimliliğinin artırılmasının en önemli aşamalarından birisi de işletme sürecidir. İyi ve verimli bir işletme için ise binanın türüne göre uygun bina otomasyon sistemi (BMS), enerji ölçüm ve izleme sistemi kurulması ve işletilmesidir. Çünkü ısıtma, soğutma, havalandırma ve aydınlatma sistemlerinin enerji masrafları, binaların toplam işletme maliyetlerinin oldukça büyük bir bölümünü oluşturur. Yakıt ve elektrik fiyatları ise sürekli olarak artmakta ve bina yöneticileri ve kulla- nıcıları üzerinde baskı oluşturmaktadır. Bu yüzden, enerji verimliliği, firmaların rekabet güçleri konusunda önemli bir fak- tör haline gelmiştir. Bu bağlamda enerji yönetim sistemleri, optimizasyon potan- siyelini belirleme ve alınan önlemlerin başarısını görselleştirme konusunda çok önemli katkılar sağlarlar. BMS ile yapıla- cak değerlendirmeler, enerji sarfiyatının kolaylıkla sürekli olarak izlenmesini ve belgelenmesini sağlar ve bina yönetim sistemlerinin verimliliğini gösterir. Enerji yönetimi, belirlenen konfor ve üretim değerlerini korurken, mümkün olan en yüksek enerji verimliliğine ulaşma amacı ile planlanan ve harekete geçirilen tüm eylemlerin toplamıdır. Bu yazı enerji yöne- timi konusunun bazı teknik kısımları hak- kındadır. 1. Bina Otomasyon Sistemi (BMS) ile Enerji Yönetimi Şekil 1’de, bir bina yönetim sistemin- deki bilgi akışı gösterilmektedir. Enerji akışı ölçülmekte ve bu ölçüm verileri daha sonra işlenmek üzere kaydedilmekte ve insanların kolaylıkla okuyabileceği bir formata çevrilmektedir. Hazırlanan tüke- tim raporlarının analizi ile optimizasyon potansiyeli ortaya çıkarılabilir. Gerçek- leştirilen optimizasyonlar ile düşürülen enerji tüketimi, daha sonra da ölçülmeye ve değerlendirilmeye devam etmektedir. Bu uygulama, binalarda enerji tüketimi- nin sürekli olarak raporlanmasını ve ger- çekleştirilen optimizasyonların verimliliğe katkısının belgelendirilmesini sağlar. 2. Ölçümlere İlişkin Değerlendirme 1. Eğer sadece binanın toplam enerji sarfiyat miktarı ölçülmek isteniyorsa, elektrik, gaz veya sıvı yakıt ve su için ana girişlere monte edilecek birer sayaç yeterli olacaktır. Fakat bu yön- tem, binanın farklı bölgelerinde ve farklı sistemlerinde ne kadar tüketim yapıldığını gösteremez. 2. Farklı sistemler için enerji sarfiyatının ayrı ayrı ölçülmesi: Örnek olarak, eğer ısıtma, soğutma, aydınlatma ve hava- landırma sistemlerinin harcadığı enerji miktarı ayrı ayrı ölçülmek isteniyorsa, uygun yerlere “alt sayaçların” monte edilmesi gereklidir. 3. Önceden belirlenmiş tüketici grupları- nın veya bireysel tüketicilerin harcama miktarının ölçülmesi: Bir süpermarket sahibi, soğutma depolarında yiyecek- lerin soğutulması için ne kadar enerji harcandığını, derin dondurucuların, soğutma kabinlerinin ve ürün vitrinle- rinin ne kadar enerji harcadığını merak etmektedir. Bu durumda bu grupların her biri için farklı sayaçların takılması gereklidir. Buna benzer bir durum da, her kat için ısıtma masraflarının ayrı ayrı belirlenmesi gerekliliğidir. Bu durumda her kat için ayrı sayaçların monte edilmesi gereklidir. Ölçüm altyapısının düzgün çalışabil- mesi için elektrik ve su tesisatlarının da uygun bir şekilde kurulmuş olması gerek- lidir. Eğer soğutucuların ölçümü gruplar halinde yapılacaksa, bu grupların kablo tesisatının da ayrı ayrı yapılması gerek- mektedir. Her katın ısıtma masraflarını ayrı ayrı ölçmek için de her kat için ayrı ısıtma tesisatı kurulması ve bu ısıtma tesi- satlarının her biri için ayrı bir ısı ölçüm cihazı kurulması gereklidir. Yetkili enerji danışmanları, ölçüm sisteminin yatırım maliyetleri ve bu sistemden beklenen ayrıntı seviyesi arasında uygun bir denge kurulması konusunda yardımcı olabilir. Bu konu, ölçülen değerlerin, ölçüm cihaz-