Yeşil Bina Dergisi 26. Sayı (Temmuz-Ağustos 2014)

kullanmaktadır. Bu araçlar kullanıcılara erken tasarım, tasarım ve işletme aşa- malarında karşılaştırma ve performans değerlendirme ile ilgili çeşitli seçenekler sunarak önemli öngörüler edinmesini sağ- lar. Binalarda gerçek ve doğru bir enerji verimli tasarımın yapılabilmesi için enerji performansı simülasyonlarının tasarım sürecinin başından inşaat sürecine kadar olan evredeki tasarım adına atılacak her adım için yapılması gerekir. EKOMİM Ekolojik Mimarlık ve Mühen- dislik Hizmetleri’nin bina enerji danış- manlığı ve bina enerji verimliliği alanında yaptığı çalışmalar ve bu çalışmalarda karşılaşılan örnekler bütünleşik tasarımın binaların enerji verimliliğinin artmasında ne kadar büyük bir rolü olduğunu kanıt- lamaktadır. Bu yazıda Türk Müteahhitler Birliği’nin Ankara’daki merkez binası ve Kat Mekatronik firmasının İstanbul Çatal- ca’daki yeni fabrika tesisi için yapılan enerji verimliliği çalışmalarına bütünleşik tasarımın önemini çok açık olarak göste- ren iki önemli örnek olarak yer verilmiş- tir. Tasarım süreci boyunca EKOMİM’in bina enerji verimliği konusunda verdiği danışmanlık hizmeti ve bina enerji simü- lasyonları konusundaki uzman kadrosu ile yapılan enerji verimliliği iyileştirme çalışmaları neticesinde her iki binanın da yıllık enerji tüketimlerinde oldukça yüksek iyileştirmeler elde edilmiştir. Yapılan enerji iyileştirme çalışmaları sonucunda Türk Müteahhitler Birliği merkez binası LEED Platin sertifikası almaya hak kazanmıştır. Kat Mekatronik firmasının Çatalca’daki yeni fabrika tesisi ise enerji tüketiminde sağlanan yaklaşık yüzde 80 iyileştirme ile gerçek bir Yeşil Bina sertifikası adayıdır. LEED projelerinde tasarım ekipleri tarafından hazırlanan gerçek bina pro- jesine ait enerji modeli hesap sonuçları, güncel versiyon kapsamında gerçek bina ile aynı geometriye sahip olan ve ASHRAE 90.1-2007 Appendix G’de iklim bölgele- rine göre tanımlanan referans bina enerji modeli hesap sonuçları ile karşılaştırılarak binanın yıllık enerji tüketimindeki iyileşme oranı hesaplanır. Bu doğrultuda bina- nın, LEED sertifikasında en yüksek puana sahip Enerji ve Atmosfer kredisinden kaç puan alacağı belirlenir. Türk Müteahhitler Birliği Merkez Binası Ankara’da inşa edilmiş olan yeni bir ofis binasıdır. Bina iki bodrum, bir zemin ve 4 normal olmak üzere toplam yedi katlı bir yapıdır. Yaklaşık olarak 3,415 m 2 alana sahip binanın 3,190 m 2 ’si koşul- landırılmakta olup, geri kalan 225 m 2 si koşullandırılmayan alanları içermektedir. Genel olarak ofis alanlarının bulun- duğu 68 ısıl zondan oluşan binanın 43 ısıl zonu mekanik sistemler ile koşullandırıl- maktadır. Binanın enerji modeli dinamik şartlar altında hesap yapan algoritma- ları kullanan EnergyPlus detaylı dinamik simülasyon aracı ile yapılmıştır. Ancak simülasyonlar, tasarım kararları alındık- tan sonra başlatılmış ve tasarım ekipleri- nin aldıkları ilk kararlara göre olan bina referans binaya göre enerji verimliliğinde yüzde 25 daha kötü durumda çıkmıştır. O nedenle tüm tasarım kararları çok tekrarlı simülasyonlarla yeniden yönlendirilmiş ve dolayısıyla tüm tasarım ekipleri tasarı- mın başına dönerek revizyonlar yapmış- tır. Gerek mimari ve gerekse mekanik ve aydınlatma sistemlerinde enerji simülas- seçimler sonucunda binanın dinamik şartlar altındaki ısıtma ve soğutma yük- leri simülasyonlarla belirlenir ve bu yükleri karşılamaya yetecek kapasitede doğru ve verimli mekanik sistemler seçilir. Mekanik sistemlerin seçiminde kul- lanılacak parametreler, binanın enerji tüketim maliyetlerini doğrudan etkiler. Bu sistemlerin kontrolünün binaya ait bir otomasyon sistemi ile gerçekleştirilmesi, binanın enerji tüketiminin kontrol edilme- sini sağlarken, bina işletme saatleri içinde kullanıcı konforundan ödün vermeden istenilen ısıl, görsel ve işitsel konfor orta- mının oluşturulmasına ve sürdürülmesine olanak tanır. Enerji etkin bina tasarımı ancak tüm bu parametrelerin bir arada değerlendirilip her bir tasarım ve kullanım senaryosunun bina enerji performansı simülasyon araçları ile test edilmesi neti- cesinde elde edilebilir. Enerji verimli binaların tasarlanması ve mevcut binaların enerji verimliliğinin artırılabilmesi ancak tüm tasarım ekipleri ile bina enerji danışmanının bir arada yapacağı ortak çalışmalar ile tasarımın her aşaması için yapılacak bina enerji performans testleri sonucunda, binanın gerçekten enerji verimli olması için ala- cakları ortak kararlar neticesinde müm- kün olabilir. Bina enerji performans modellemesi, binanın mimari ve enerji sistemlerinin tasarımı üzerinde bir karar verme süreci olarak, göz önüne alınan parametrelere ve değerlendirme ölçeğine göre çeşitli bölümleri içerir. Son on yıldır, tasarım sürecinde kullanılan bina enerji perfor- mansı simülasyonu araçlarına olan ilgide enerji ihtiyacı ve tüketim hesaplamalarını, ısıl ve görsel konfor analizlerini ve sera gazı salım oranlarının değerlendirilme- sini sağlayan modüllerin bilimsel olarak geliştirilmesi neticesinde gözle görülür bir artış meydana gelmiştir. Farklı disip- linlerden gelen birçok kullanıcı kendi uzmanlık alanları ile ilgili olarak bina enerji performansı simülasyon araçlarını 57 YEŞİL BİNA / AĞUSTOS 2014 Şekil 1. TMB Ankara Genel Görünüm