Yeşil Bina Dergisi 23. Sayı (Ocak-Şubat 2014)

48 YEŞİL BİNA / ŞUBAT 2014 Havalandırma ve Klima Sistemlerinde Enerji Verimliliği MAKALE Dr. İbrahim Çakmanus Çakmanus Mühendislik Enerji San. ve Tic. Ltd. Şti. ÖZET Y eşil veya sürdürülebilir binalarda LEED, BREEAM vb. sürecinde ön şartlardan birisi termal konfor, iç hava kalitesi ve enerji verimliliğinin bira - rada sağlanmasıdır. Bu bağlamda önceki sayılarda klima santralleri, fanlar gibi ekip - manlardaki enerji verimliliği incelenmişti. Bu yazıda ise en önemli enerji tüketen tesisat ekipmanlarından olan soğutma grupları ve ısı pompalarında enerji verim - liliği üzerinde durulmuştur. Özetle; • Soğutma grupları, mümkün olan en yüksek Avrupa Mevsimsel Enerji Verimliliği Oranına (ESEER) göre seçilmelidir. Fakat bu arada Enerji Verimliliği Oranı da (EER) unutulmamalıdır. Çünkü bu elektrik tepe yükünü (pik yük) belirler. • Eğer mümkünse değişken hızlı kompresörlü soğutma grupları kullanılmalıdır. • Elektronik genleşme vanalı ve yoğuşturucu basıncını değişken bir şekilde kontrol etme özelliğine sahip soğutma grubu ve ısı pompaları seçilmelidir. • Soğutucu akışkan olarak R410A kullanan soğutma gruplarının ESEER’i genellikle en yüksektir. • Tasarımcılar, tasarlanan soğutma gruplarının ESEER değerlerini belirtmelidir. Dahası, önerilen soğutma gruplarının veya ısı pompalarının, ESEER’lerinin Eurovent veya ARI sertifikalı olması gerektiği belirtilmelidir. 1. GİRİŞ Soğutma grupları ve ısı pompaları, geleneksel olarak tam yükte çalışması için tasarlanan, optimize edilen ve seçilen HVAC sistemlerinin bileşenlerindendir. Fakat tasarım sürecinde baz alınan tam yükte çalışma durumu gerçekte çalışma süresinin %1’ini ancak oluşturur (1) . Bu yüzden bu cihazlar, kazanlar, pompa - lar, klima santralı fanları vb. çoğu zaman kısmi yükte çalışırlar. Dahası, piyasa analizleri gösteriyor ki, ESEER değeri 2 ile 7 arasında değişen pek çok soğutma grubu piyasada bulunmakta ve eğer şart - nameler yetersiz ise ilk yatırım maliyet - leri nedeniyle müteahhitler genel olarak düşük performanslı soğutma grupları ve ısı pompalarını kullanabilmektedirler. Burada soğutma grubu ekipmanlarının değerlendirme kriterleri açıklanmış ve bir soğutma grubu kurulduktan sonra bekle - nen verimin nasıl alınacağı incelenmiştir. Dahası, Avrupa Birliği’nde kullanılan orta - lama soğutma grubu kapasitesi 29 W/m 2 iken, ortalama kullanım kapasitesi 2.9 W/ m 2 civarındadır. Bu durum göstermek - tedir ki, soğutma grupları çoğu zaman nominal kapasitelerinin çok altında kul - lanılmakla kalmıyor ama aynı zamanda gerekenden çok büyük boyutlular. Kısım 4: Soğutma Grupları ve Isı Pompaları (1) Mevsimsel enerji göstergelerini hesaplamak için kullanılan veriler 626/2011 no’lu AB regülas - yonunda verilmiştir.