Yeşil Bina Dergisi 20. Sayı (Temmuz-Ağustos 2013)

YEŞİL BİNA / AĞUSTOS 2013 25 sadece ürün değiştirme-satma şeklinde ticari-fiyat yaklaşımla ele alınması, çoğu zaman verimsiz (zaten yanlış-yetersiz- kötü aydınlatma sisteminin, yine yanlış- yetersiz-kötü aydınlatma armatür ve-veya lambaları ile değiştirilmeleri) ve daha maliyetli (verimsiz ve daha pahalı, stan- dartlara uymadığı için tekrar iyileştirme yapılması vb.) sonuçların doğmasına neden olmaktadır. Hastanelerde Aydınlatma Verimlilik-Tasarruf Potansiyeli Birçok uygulama alanında bir aydın- latma donanımının yıllık enerji tüketimi ve ömür boyu maliyeti; satın alma bedelinin çok daha üstüne çıkmaktadır. Bu fark, özellikle hastane gibi sürekli kullanım alanlarının yoğunlukta olduğu uygulama- larda dramatik bir artış göstermektedir. Bu nedenle, donanım tercihlerinde yıllık ve/veya ömür boyu işletme maliyetlerinin, ürünün satın alma bedelinden çok daha önemli olduğu ve ucuz fakat verimsiz bir ürünün; sürekli işletme şartlarında kurumlara çok daha büyük bedellere sebep olduğu unutulmamalıdır. Eş optik performans ile farklı verimlilik ve teknolo- jiye sahip 3 ayrı armatür yapısının sürekli işletme koşullarında (yıllık 8760 saat); kurulum ve bakım – işletme maliyet ana- lizi yukarıdaki grafikteki gibidir. Uygulama Standartları Hastanelerin koridor, hasta odaları, hasta koğuşları ve klinik alanlarının her biri, gerekli fonksiyonların yerine getiril- mesine olanak sunacak nitelik ve nice- likte bir aydınlatma sistemiyle donatıl- malıdır. Bu kapsamda tasarım limitleri, ülkemizde de geçerli olan EN 12464-1 (TS EN 12464-1) standardı içerisinde tanımlanmaktadır. Tasarım limitleri açısından en temel faktörler; • Ortalama Aydınlık Seviyesi (Lüx) • Renksel Geriverim (CRI) • UGR (Unified Glare Rating)’dir. Bunların dışında, aydınlatmanın düzgünlüğü ve uygulamaya uygun renk sıcaklığına (CCT) sahip ışık kaynaklarının kullanılması da oldukça önemlidir. Ülke- mizdeki hastanelerinin genel yapısı ince- lendiğinde, çoğu zaman temel paramet- relerin dahi sağlanmadığı gözlemlenmek- tedir. Özellikle klinik alanlardaki aydın- latmaların gerek nitelik gerekse nicelik açısından uygunsuzluğu, hastaların kon- forunu ve çalışanların performanslarını Grafik 1: Farklı armatürlere ait 10 yıllık işletme projeksiyonu • Elektrik Tarife Bedeli: 0,25 TL/kWh: yıllık işletme süresi 8760 saat; armatür bakım periyodu: 12 ay • Lamba Yenileme Periyodu: Sistem-A 8.000 saat, Sistem-B ve Sistem-C 25.000 saat • DALI Tabanlı Otomasyon Uygulaması: Varlığa duyarlı otomasyon ve adaptif dimmerleme NOT: Maliyet değerlendirmelerinde otomasyon sistemi için gerekli olan kablolama işçiliği değerlendirmeye alınmamıştır (yapısal farklılıklar sebebiyle). SİSTEM A T8 Halofosfor, Elektromanyetik Balast: (EEI:C), Düşük Performanslı Armatür SİSTEM B T5 Trifosfor, Elektronik Balast: (EEI:A2), Yüksek Performanslı Armatür SİSTEM C T5 Trifosfor, Kontrol Edilebilir Balast: (EEI:A1), Yüksek Performanslı Armatür + Otomasyon Enerji Tüketimi Armatür Bedeli Montaj Lamba Bedeli Bakım KURULUM BEDELİ 75 TL BAKIM BEDELİ 390 TL ENERJİ BEDELİ 1.970 TL TOPLAM İŞLETME MALİYETİ 2.435 TL YILLIK ENERJİ TÜKETİMİ 197 TL KURULUM BEDELİ 150 TL BAKIM BEDELİ 333 TL ENERJİ BEDELİ 963 TL TOPLAM İŞLETME MALİYETİ 1.421 TL YILLIK ENERJİ TÜKETİMİ 96,3 TL SİSTEM A’ya KIYASLA ENERJİ TASARRUFU % 51,1 KURULUM BEDELİ 215 TL BAKIM BEDELİ 363 TL ENERJİ BEDELİ 529 TL TOPLAM İŞLETME MALİYETİ 1.077 TL YILLIK ENERJİ TÜKETİMİ 52,9 TL SİSTEM A’ya KIYASLA ENERJİ TASARRUFU % 73,1