Yeşil Bina Dergisi 2. Sayı (Temmuz-Ağustos 2010)

61 A⁄USTOS 2010 / YEfi‹L B‹NA r›, günefl bacalar› ve k›fl bahçesi, bina kütle- sinde ›s›l depolama uygulamalar› örnek ola- rak verilebilir. Etken yararlanma ise günefl pilleri (fotovoltaik paneller), günefl enerjisi elektrik santralleri, günefl kolektörleri (top- laçlar›) vas›tas›yla olur. Etken yararlanmada günefl enerjisi toplay›c›, depolay›c›, da¤›t›c› elemanlardan oluflan ›s›tma, iklimlendirme veya elektriksel dönüflüm sistemlerinin kulla- n›m› söz konusudur. Burada bahsedilen dü- flük s›cakl›kl› ›s›tmada su gidifl s›cakl›¤› 45-50 ºC, yüksek s›cakl›kl› so¤utmada binan›n bu- lundu¤u yerin çi¤ noktas›na ba¤l› olarak 16- 19 ºC civar›ndad›r. Yukar›da belirtildi¤i üzere bu sistemlerde bina gövdesinde ›s›l depolama yap›lmaktad›r. Is›l kütle, bir cismin ›s› depolama yetene¤ini ve opak bir bina gövdesi eleman›n›n ›s› geçi- flini ve s›cakl›k de¤iflmesini yavafllatma ve ge- ciktirme yetene¤ini ifade eder. E¤er bu ge- ciktirme etkisi, iyi bir pencere tasar›m›, etkili bir günefl gölgeleme, do¤ru bir havaland›r- ma stratejisi ve yüksek ›s› depolama kapasi- tesinde bir iç mekan bölümü ile birlefltirilirse, d›fl s›cakl›klardaki de¤iflimler karfl›s›nda iç s›- cakl›klar›n az de¤iflmesine yard›m eder. Is›l kütlenin art›r›lmas› binan›n enerji tüketimini olumlu yönde etkiler. Nihayet ›s›l kütlenin ar- t›r›lmas›, ›s›tma ve so¤utma talebini pik d›fl› zamanlara kayd›r›r. fiekil 1’de günefl destekli ›s›tma ve so¤utma sistemi örne¤i görülmek- tedir. Burada yaz›n (güneflin maksimum düzey- de oldu¤u zamanlarda) absorbsiyonlu (ABS) chiller ile so¤utma yap›lmaktad›r. ABS chil- lerler, markadan markaya de¤iflmekle birlik- te 90/85ºC, 85/80ºC s›cakl›k rejimlerinde ça- l›flmakta ve cihaz›n kapasitesine göre belirli bir debide su istemektedir. Bunun alt›ndaki s›cakl›klarda düzensizlikler ve kristalleflme oluflmaktad›r. Bunu sa¤layabilecek günefl enerjisi sis- temleri, borulu düz kolektörler veya daha iyisi günefli takip edebilen parabolik toplay›- c›lard›r. E¤er yeterli günefl olmazsa (burada so¤utma yükü de bir miktar düflecektir), bir kazan deste¤i ve depolama ile yukar›da be- lirtilen s›cakl›kta su sa¤lanabilir. K›fl›n ise gü- nefl radyasyonu azalmakla birlikte sistemin ihtiyaç duydu¤u su s›cakl›¤› 45-50 °C’ye düflmektedir ki y›l›n büyük bir bölümünde ço¤u yerde sa¤lanabilir. Aylar Ayl›k Günefl Enerjisi Miktar› Günefllenme Süresi (Kcal/cm 2 -ay) (kWh/m 2 -ay) (Saat/ay) Ocak 4.45 51.75 103.0 fiubat 5.44 63.27 115.0 Mart 8.31 96.65 165.0 Nisan 10.51 122.23 197.0 May›s 13.23 153.86 273.0 Haziran 14.51 168.75 325.0 Temmuz 15.08 175.38 365.0 A¤ustos 13.62 158.40 343.0 Eylül 10.60 123.28 280.0 Ekim 7.73 89.90 214.0 Kas›m 5.23 60.82 157.0 Aral›k 4.03 46.87 103.0 Toplam 112.74 1311 2640 Ortalama 308.0 3.6 7.2 (cal/cm 2 -gün) (kWh/m 2 -gün) (saat/gün) Tablo 1: Türkiye’nin ayl›k ortalama günefl enerjisi potansiyeli [1] Bölge Toplam Günefl Enerjisi Günefllenme Süresi (kWh/m 2 -y›l) (Saat/y›l) G.Do¤u Anadolu 1460 2993 Akdeniz 1390 2956 Do¤u Anadolu 1365 2664 ‹ç Anadolu 1314 2628 Ege 1304 2738 Marmara 1168 2409 Karadeniz 1120 1971 Tablo 2: Türkiye'nin y›ll›k toplam günefl enerjisi potansiyelinin bölgelere göre da¤›l›m› [2] fiekil 1. Günefl enerjisi ile ›s›tma ve so¤utma sistemi [1]