Yeşil Bina Dergisi 2. Sayı (Temmuz-Ağustos 2010)

20 YEfi‹L B‹NA / A⁄USTOS 2010 GÖRÜfi safhalar›n›n entegre ve saydam bir flekilde yürütülerek yat›r›m risklerinin azalmas›. Yeflil Binalar ve Enerji Fosil yak›tlara dayal› enerji tüketiminin ge- tirdi¤i küresel ›s›nma, ve bu ›s›nman›n en acil flekilde önüne geçilme ihtiyac›, yap›larda kul- lan›lan primer enerji miktar›n›n düflürülmesi- nin Yeflil Binalarda en önemli konulardan bi- ri haline gelmesine yol açm›flt›r. Primer ener- ji kullan›m›n›n azalt›lmas›n›n dört yolu vard›r: 1. Enerji talebinin azalt›lmas›: Binalar›n do¤ru konumland›r›larak ve gerekli koruyucu önlemlerinin al›narak binalarda ihtiyaç duyulan ›s›tma, so¤utma ve ayd›nlatma enerjilerinin azalt›lmas› mümkündür. 2. Temiz yenilenebilir enerji kullan›lmas› : Binan›n yüzeylerine düflen günefl enerjisinden ›s›tma, so¤utma ve elektrik üretimi için faydalanmak mümkündür. Tamamen maliyetsiz olan bu enerji, ayr›ca fosil yak›tlar›n›n aksine CO 2 sal›mlar›na yol açmamaktad›r. 3. Enerji verimlili¤inin art›r›lmas›: Enerji tüketen bina sistemlerinin (ayd›nlatma, klima, ulafl›m) ve enerji tüketimine etkisi olan yap› elemanlar›n›n (bina kabu¤u) verimliliklerinin art›r›lmas›, enerji talebinin azalmas›na yol açar. 4. At›k enerjinin kullan›ma geri sokulmas›: Havaland›rma sistemlerinde ›s› geri kazan›m›, kojenerasyon gibi teknolojiler, normalde havaya b›rak›lan at›k ›s› enerjisinin tekrar kullan›lmas›n› sa¤lamaktad›rlar. L EED Yeflil Bina de¤erlendirme sistemini yak›ndan tan›yanlar bilirler; de¤erlendirilen binan›n enerji performans› ile ilgili olan kriter esas›nda ASHRAE (Amerikan Is›tma So¤utma ‹klim- lendirme Mühendisleri Derne¤i) taraf›ndan yay›nlanan ASHRAE 90.1 standard›n› referans gös- terir. Burada LEED sistemini yay›nlayan USGBC (Amerikan Yeflil Bina Konseyi), zaten hali haz›rda oturmufl bir enerji performans› de¤erlendirme yöntemini kullanmay› tercih etmifltir ve zaten aksini yapmas› Amerika'y› yeniden keflfetmek olarak nitelendirilebilir. LEED kapsam›nda kullan›ld›¤›nda binan›n enerji modellemesinin yap›lmas›n› da gerektiren ASHRAE 90.1 standard›, asl›nda ABD'de yasal niteli¤i olan bir standartt›r, yani yap› ruhsat süreçlerinde uygulanabilecek bir dil ile yaz›lm›flt›r ve birçok eyaletin imar kanunlar›nda sekonder yasa olarak geçmektedir. Bu aç›dan Türkiye'de Bay›nd›rl›k Bakanl›¤› taraf›ndan yay›nlanan Binalarda Enerji Performans› Yönetmeli¤i ile karfl›laflt›r›labilir. 22 Ocak 2010 tarihinde ASHRAE bir ad›m daha öne gitti ve USBGC ile iflbirli¤i yaparak 189.1 standard›n› yay›nlad›. Standard›n Türkçe ismi "Yüksek Performansl› Yeflil Binalar için Yönetmelik." Üç senelik sanc›l› bir süreç sonras›nda ortaya ç›kan standart çok elefltiri almas›na ve gereksiz olarak nitelenmesine ra¤men asl›nda çok önemli bir ifllevi yerine getiriyor. Yine yasal niteli¤i olan bu standart ile art›k Amerikan imar yasalar›nda Yeflil Binalara bir tan›m getirilmifl ve minimum gereksinimler ortaya konulmufl oluyor. ASHRAE 189.1, asl›nda ilk bak›flta LEED de¤erlendirme sistemine benziyor. Bafll›klar neredeyse LEED-New Construction dokümanlar›ndaki bafll›klar ile ayn›. Burada USGBC taraf›ndan ne kadar genifl bir katk› yap›ld›¤› anlafl›l›yor. Ancak bu standard› LEED'e veya di¤er Yeflil Bina de¤erlendirme sistemlerine bir alternatif olarak görmek yanl›fl. Nitekim bu inflaat sektörü taraf›ndan gönüllü olarak yarat›lan ve puanland›rmaya (yani seçeneklere) dayal› bir sistem de¤il, Yeflil Binalar için minimum gereksinimleri tarif eden bir standart. Yani esas›nda bu standard›n büyük bir bölümü, LEED sisteminde bulunan "Prerequisite", yani olmazsa olmaz kriterlere benzer flartlardan olufluyor. Bu aç›dan bak›ld›¤›nda ASHRAE 189.1 standard›, LEED sisteminde bulunan ve proje tak›m›n›n tercihine b›rak›lan opsiyonlar›, uyulmas› gereken yasal zorunluluklar olarak yap› ruhsatland›rma sürecine dahil ediyor. Standard›n enerji performans› konusunda en dikkat çeken yönleri flunlar: - Bina enerji modellemesinin saatlik bazda yap›larak bina enerji performans›n›n standart›n gerektirdi¤i "baseline" duruma göre ne kadar iyi oldu¤unun gösterilmesi f›rsat›n›n tasar›mc›lara verilmesi - ASHRAE 90.1 standard›n›n aksine enerji performans›n›n de¤erlendirilmesinde sadece parasal de¤erlerin (flebekeye ödenen y›ll›k elektrik bedeli gibi) kullan›lmas› yerine enerji kaynaklar›n›n CO 2 sal›mlar›n›n ve bina elektrik talebindeki pik de¤erlerin de göz önüne al›nmas› - Öncüsü olan ASHRAE 90.1 standard›na göre daha yüksek enerji performans› flartlar› getirmesi ve sonuçta binalarda %10 ila %30 aras›nda daha fazla enerji tasarrufunu sa¤lamas›. Standard›n önsözünde de bahsedildi¤i gibi, ASHRAE 189.1, International Code Council taraf›ndan gelifltirilen ve tüm Yeflil Bina standartlar›n›n omurgas› olmaya aday IgCC'nin (Uluslararas› Yeflil ‹nflaat Yönetmeli¤i) uygulanabilir bir versiyonu. Yani International Code Council standartlar› ile gayrimenkul gelifltirme faaliyetinde bulunan bir kurulufl, kolayl›kla inflaat flartnamesine ASHRAE 189.1'i dahil ederek gayrimenkulün sürdürülebilir bir bina olmas›n› sa¤l›yabiliyor. Yeflil yap› de¤erlendirme sistemlerinin standartlaflt›r›lmalar›, USGBC gibi kurumlar›n tekelin- den ç›kar›lmalar› ve yasal olarak uygulamaya sokulmalar› istenen birfley. Ancak bu sayede bu sistemler genifl bir uygulama alan› bulabilirler. USGBC gibi kurumlar da bu dönüflümü destekleyerek, sertifikaland›rma gibi konularda kontrol kaybetme pahas›na gerçekten Yeflil Bina sektörünün geliflmesini sa¤l›yorlar. Zaten sertifikaland›rma konusunda koyduklar› hedef en k›sa zamanda ba¤›ms›z sertifikaland›r›c› kurulufllar taraf›ndan ortak standartlar kullan›larak Yeflil Binalar›n sertifikaland›r›lmalar›. Yeni Bir Yeflil Bina Standard›