Yeşil Bina Dergisi 2. Sayı (Temmuz-Ağustos 2010)

15 A⁄USTOS 2010 / YEfi‹L B‹NA Avrupa’da da bir etiket kirlili¤i mevcut “Malzemelerde eko etiketleme ve beyan- lar›n güçlü yönlerine bakt›¤›m›zda, ürün ve sistemlerin çevresel performans›na yönelik öl- çülebilir veri sa¤lad›klar›n› görüyoruz. Tabii ki pazarlama arac› olarak kullan›lsalar da, yara- t›c›l›k ve rekabeti de tetikliyorlar. Avrupa’da uyumland›r›lm›fl Çevresel Ürün Deklarasyon- lar› (Environmental Product Declaration-EPD) gelifltiriliyor (CEN TC 350). Yeflil Tedarik ko- nusunda EPD istenme e¤ilimi art›yor. Malze- me kriteri, Yeflil Bina sertifikasyonlar›nda önemli rol oynuyor. Di¤er bir yandan, etiket- leme ve beyanlar gönüllüdür ve firmalara ek maliyet getirmektedir. Türkiye’de yeterli uz- manl›¤›n bulundu¤u söylenemez. Burada, ya- banc› uzmanlara ve dan›flmanlara ba¤›ml›l›k söz konusu olabilir. Avrupa’da da bir etiket kirlili¤i mevcut...” Standartlar daha kompleks hale geliyor “Sürdürülebilirlik ve bina yaflam döngüsü- ne bakarsak, ilgili yasal çerçevede Türkiye’de kabul edilmifl Binalarda Enerji Performans› Yönetmeli¤i ve Yap› Malzemeleri Yönetmeli- ¤i kullan›m esnas›n›; henüz Türkiye’de uygu- lanmayan CENTC350 ve Yap› Malzemeleri Regülasyonu (CPR) ise kullan›m öncesi, kulla- n›m esnas› ve kullan›m sonras› olarak tüm sü- reci kaps›yor. Dünyadaki oluflumlar›n d›fl›nda, Türkiye’nin Avrupa Birli¤i uyum süreci, bina ve tabii ki malzemede çevre ve sürdürülebilir- lik konusunu yasal çerçeveye oturtacak. Çev- re ve sürdürülebilirlik konusu art›k Avrupa Birli¤i yasal çerçevesinde her alanda mevcut. Çevre boyutunun yan›na, yaflam döngüsü de¤erlendirmesi ve sürdürülebilirlik boyutu da eklendi. Ürünün çevresel katk›s›n› görmek için binay› de¤erlendirmek gerekiyor. Stan- dartlar gittikçe daha kompleks bir yap›ya do¤ru gidiyor. Sürdürülebilirlik kavram›n›n içindeki çevre boyutunun yan›na, ekonomik ve sosyal kriterler de eklenince ifl daha da ka- r›fl›yor...” Sürdürülebilirlik!.. Nas›l beyan edilir? “‹nflaat malzemesi son kullan›m ürünü de- ¤il. Malzemenin nihai ürün olmad›¤›, Yeflil kavram›n› tart›fl›rken daha da önem kazan›- yor. En yeflil malzeme de bina bütününde yanl›fl kullan›larak negatif ç›kt› al›nabilir. Mal- zemenin çevresel katk›s› ise binan›n çeflidine, kullan›m, bak›m, onar›m ve kullan›m sonu gi- bi özellikleri ile ürün ve bina yaflam süresine göre de¤iflkenlik gösteriyor. Malzemenin bi- na içindeki performans› önemli hale geliyor. Türkiye, AB’ye uyum sa¤larken, AB de kendi içinde uyum sürecini farkl› seviyelerde sürdü- rüyor. Bugün Almanya, Fransa ve ‹ngiltere de uyum sürecinde. Bu nedenledir ki uyum hiç bitmeyecek, yeni hedeflerle her seviyede sü- recek. ‹nflaat malzemeleri CE iflareti ile Avru- pa pazar›nda serbest dolafl›rken, zaman için- de sürdürülebilirlikle ilgili yeni kriterler gele- cek. Sanayici ise sürdürülebilir inflaat sürecin- de daha tutarl› bir yaklafl›m sergilenmesini ta- lep ediyor...” Avrupa ve Türkiye’deki Durum “TS EN ISO 14020, çevre etiketleri ve be- yanlar›n›n gelifltirilmesi ve kullan›m› için k›la- vuz prensipleri kaps›yor. ISO 14020 standar- d›na göre üç tip etiket ve beyan var: Tip 1 Çevre Etiketlemesi; Tip 2 Çevre ile ‹lgili ‹ddia- lar›n Öz Beyan› ve Tip 3 Çevresel Ürün Beya- n›. Avrupa üyesi her ülkede malzeme için çev- re etiketleri ve beyanlar›na yönelik birçok farkl› sistem bulunuyor. Avrupa içinde farkl› etiket ve beyanlar tart›fl›l›yor ve her ülke ken- di sistemini ön plana ç›karmaya çal›fl›yor. Bu kar›fl›k durum, Avrupa’y› bu konuda uyuma zorluyor ve tüm bu sistemleri tek bir sistem ve standart alt›nda birleflmelerini tetikliyor. Sis- temler, farkl› kriterler baz ald›¤›ndan karfl›lafl- t›r›lmalar› zor oluyor. Bu da bazen tüketiciyi yan›lt›yor ve haks›z rekabete yol aç›yor. Tüm bu ulusal etiketlerin uyumlaflt›r›lmas› da kolay bir süreç de¤il. Bu ba¤lamda Avrupa seviye- sinde sürdürülebilirlikten bahsetmek zor; çünkü flartlar, kullan›m kriterleri, çevresel fak- törler vs. tüm Avrupa’da farkl›. Ulusal ve böl- gesel olarak, firma baz›nda ve kiflisel olarak sürdürülebilirli¤i tan›mlamam›z gerekiyor. Uy- gun ve de¤erli göstergeleri seçerek ulusal ve bölgesel bazda uygun kriterleri oluflturmal›- y›z. Ürün ve bina ile ilgili etiket ve beyanlar gönüllü anlaflmalara dayan›yor. Fakat, Yap› Malzemeleri Yönetmeli¤i’nin yenilenerek Ya- p› Malzemeleri Regülasyonu olmas›, CEN TC 350 ile Çevresel Ürün Deklarasyonunun (EPD) gündeme gelmesi ile önümüzdeki dönem ya- k›ndan izleyece¤imiz ve tart›flaca¤›m›z bir sü- reç bafllad›.” © YEfi‹L B‹NA