Yeşil Bina Dergisi 15. Sayı (Eylül-Ekim 2012)

YEŞİL BİNA / EKİM 2012 53 tedir. 60 cm’lik kerpiç duvarın verdiği ısı konforunu dolu tuğla 1.20 m., taş duvar 1.75 m., betonarme duvar ise 3.15 m. olması halinde verebilir. Yapılan araştır - maya göre soğuk 3. iklim bölgesi olan Konya çevresindeki geleneksel evlerinin duvarlarında kerpiç malzemenin kulla - nılması tesadüf değildir. Kerpiç binalar kullanıcılara yaşanabilir bir ortam sun - maktadır. Yapılan hesaplamalarda kerpiç malzemelerin diğer alternatif malzemelere göre üstünlüğü bir kez daha görülmüştür [10]. Kerpiç, hem üretim aşamasında enerjiye gerek olmaması hem de binaların ısıtılmasında asgari enerjiye ihtiyaç gös - termesi ile çevreci bir yapı malzemesidir. Bu nedenle enerji tasarrufu için kendi ülkemiz hammaddelerinin kullanıldığı kerpiç malzemenin en iyi çözümü ürettiği görülmüştür. Deprem bölgelerinde yapılacak olan kerpiç taşıyıcı duvarlar ile oluşturulan binaların boyutlandırılması, yürürlükte olan standart ve yönetmeliklere göre yapıl - malıdır [11]. Toprak damlı olan, deprem bölgelerinde yapılan binaların planının yalın, kare veya dikdörtgen olmasına çalı - şılmalı, fazla girinti ve çıkıntı olmaması sağlanmalıdır. Deprem bölgelerinde ker - picin bir ahşap iskeletle takviyesi yararlı olur [12], [13]. Planda enine ve boyuna taşıyıcı duvarlar tertip edilmeli, bu duvar - ların sürekli olmasına özen gösterilmeli, şaşırtmalı yapmaktan kaçınılmalıdır. Düz dam yapılacaksa, tavan kirişleri duvardan en az 40-50 cm. taşırılmalıdır. Burada belirtilenler dışındaki hususlarda ker - piç yapı standartlarındaki (TS.2514 ve TS.2515) kurallara uyulmalıdır [14] [15] [16]. Yapılarda sürdürülebilirlik, enerjiyi tasarruflu kullanmak demektir. Gelenek - sel yapılarda tasarruf vardır. Günümüz yapılarında ise tasarruf unutulmuştur. Yapılarda kullanılacak olan malzeme - ler tasarım aşamasında iyi düşünülmeli ve tercihler için projelendirme aşama - sında iyi karar verilmelidir. Malzemelerin doğru uygulanması, bütün içindeki işle - vine uygun olarak seçilmesi son derece önemlidir. Mimarlar daha tasarımın ilk evresinden itibaren yalıtımla ilgili sorunları göz önünde bulundurmalı, malzemesini ona göre seçmeli, detaylandırmalı, nokta detaylarını çizip uygulamacıya vermelidir [17], [18]. Konya-Çavuş kasabası, Sonsuz Şükran Köyü binalarında kerpicin kullanılması, bu malzemenin çağdaş bir yapı malze - mesi olduğunu ve günümüz yapılarında da tercih edildiğini kanıtlamıştır. Özellikle kaynaklarımızın yetersiz oluşu, kerpiç gibi kaynak gerektirmeyen ulaşım ve üretim enerjisi az malzemeleri her geçen gün daha önemli kılmaktadır. Kerpicin mini - mum enerji kullanımı ile enerji tasarruflu bir yapı malzemesi olduğu görülmüştür [19]. Kerpiç ve toprak malzemelerin mukavemetlerinin geliştirilmesi ile ilgili çalışmaların yapılması, ekoloji ve ekonomi açısından önemlidir [20]. Sonuçlar ve Öneriler Konya çevresindeki kırsal alanlarda bulunan yapıların ve mimari kültür varlı - ğımızın birçok örneği kerpiçtendir. Kerpi - cin bu kadar çok kullanılmasının nedeni şüphesiz yörenin birçok yerinde kolay elde edilip üretilebilen yapı malzemesi olması sayılabilir. Diğer sebep ise bu yapı malzemesi ile insan sağlığına en uygun mekanların kurulabilmesidir. Kerpiç yapı malzemesi, sağladığı bütün avantajlara rağmen yapı sektörü içerisinde gereken yerini alamadığı görülmüştür. Kerpiç malzeme ekolojik dengeyi bozmaz, üretiminde enerji kaynaklarının tüketimine neden olmaz. Kerpiç malze - menin doğal yapısı bozulmadığı için tekrar kullanılabilir. Yapı biyolojisi açısından da kerpiç malzemenin özellikleri önemlidir. İç mekanda yaşanabilir konfor şartlarının sağlanmasında kerpiç malzemenin diğer malzemelere göre önemli avantajlara sahip olduğu görülmüş ve sürdürülebi - lir bir yapı malzemesi olduğu sonucuna varılmıştır. Kerpiç yapı malzemesinin avantajları yanında korunması ve uzun ömürlü olması için yapı sisteminde alına - bilecek önlemler şu şekilde sıralanabilir: - Kerpiç ve hammaddesi olan kilin özel - liklerinin araştırılması gerekir. İçeri - sinde radyasyon etkisinin olup olma - dığı, çevreye etkisi ve insan sağlığına olumsuz etkilerinin olup olmadığı araş - tırılmalıdır. Sorunlarının giderilmesi konusunda çalışmalar yapılmalıdır. - Yükselen zemin suyu ve rutubete karşı duvarlarda ve döşemelerde yalıtım ile ilgili tedbirler alınmalıdır. Çatıdan gelen yağmur ve kar suları, kerpiç malzeme - leri bozmayacak şekilde iyi çözülmeli, sular yapıdan en kolay şekilde uzaklaş - tırılmalıdır. Çatıdaki suların atılmasında günümüz yalıtım malzemelerinden, teknik ve teknolojilerinden yararlanıl - malıdır. - Kerpiç yapıların içinde duvar yüzeyle - rinde alçı veya alçıdan üretilmiş pano - lar gibi nefes alan malzemeler kulla - nılabilir. Duvar yüzeyinden yapı içine toprak, toz vb. dökülmesi önlenebilir. Dış duvar yüzeyinde de yine sudan etkilenmeyen nefes alabilen sıva veya kaplama malzemeleri kullanılabilir. Kerpiç konusunda araştırmalara devam edilmeli, çağın ihtiyaçlarına cevap verebilecek şekilde sanayi sektörü ile işbirliği yaparak kerpiçin üretimi temin edilmeli, standartlara uygun kerpiç imali sağlanmalı, mimarların ve yapı sahipleri - nin tercih ettiği bir malzeme haline geti - rilmelidir. Geleneksel mimarimizin yaşa - tılması açısından iyi bir örgütlenme, seri bir üretim, ciddi bir işçilikle kısa sürede sorunlar en aza indirilip, kerpiç ve kom - pozit kerpiç malzemelerin uygulama alanı genişletilmelidir. Uygulanan kerpiç duvar kesitlerinin TS.825’te belirtilen ısı yalıtım şartlarını