Yeşil Bina Dergisi 15. Sayı (Eylül-Ekim 2012)

52 YEŞİL BİNA / EKİM 2012 MAKALE sıcak olmaktadır. Bu nedenle ısıtma için kullanılan enerjiden tasarruf edilmiş olur. Kerpiç duvarların nem ve buhar geçişine açık olması, nefes alabilme özelliği nede - niyle içinde yaşayan insanlara herhangi bir rahatsızlık vermediği ve yapı içinde oturanlara konforlu bir ortam sunduk - ları, yerinde yapılan incelemelerle tespit edilmiştir. Kerpiş Binalarda Su-Nem Sorunlarını ve Enerji Tasarrufu Kerpiç binaların mimarisinde, Çavuş kasabası içerisindeki mevcut geleneksel kerpiç binaların plan ve cephe özellikle - rinden yararlanılmıştır. Bu yeni yerleşim yerinde yapılan kerpiç evlerde de teknik ve teknolojinin ürünleri olan su-nem, ısı yalıtımı, çelik, cam vb. gibi malzemeler tercih edilmemektedir. Yerinde yapılan incelemelerde kerpiç binalar ile ilgili sorunlar olarak çatıda ve cephelerde su-nem etkilerine karşı problemlerin olduğu görülmüştür. Elbette ki toprak yapının da, diğer yapılar gibi sorunları ve bazı sakıncalı yönleri de vardır. Bunlar gerekli önlemler alınarak ve öngörülen koşullara uyularak, ya tamamen giderilir ya da en aza indirilebilir. Kerpiç bina - nın tavanında toprak dam uygulanmıştır. Kamış katmanların üzerine % 2 eğim verilmiş toprak tabaka, onun üzerine saçak kenarlarında su yalıtım malzemesi ve tekrar toprak tabaka şeklinde yapmış - lardır. Her evin damında toprağı sıkış - tırmak için dam yuvağı düşünülmüştür. Suyun yapıdan ve toprak damdan uzak - laştırılmasında bazı sorunların olduğu tespit edilmiştir (Şekil 8). Kerpiç elastiki ve yumuşak bir yapı malzemesidir. Yangına emniyetlidir. İçinde saman gibi yanıcı madde olma - sına rağmen bu özelliğini muhafaza eder. Kerpiç malzemenin çok iyi bir ses ve ısı yalıtımı özelliği vardır. Sıcak bir malzeme - dir. Kerpiç malzemenin temini kolay ve maliyeti ucuzdur. Sağlık için, mekanda ve mekanı oluşturan yapı elemanlarında içerisinde oluşan buharın duvardan rahat - lıkla geçmesi nedeniyle dış duvarlarda ve tavanlarda yoğuşma oluşmaz. Malzemelerin iyi bir ısı yalıtım özelliği gösterebilmesi için ısıl iletkenlik değeri - nin diğer malzemelere göre düşük olması gerekir. Isıl iletkenlik değeri ne kadar 0 (sıfır)’a yakınsa malzeme o derece ısı yalı - tımı özelliğine sahiptir (Tablo 1). Saman tek başına çok iyi doğal, organik bir ısı yalıtım malzemesidir. Isı iletkenlik hesap değeri 0.058 W/mK değerindedir. Ker - piç evlerin duvar kalınlığının 50-70 cm olması halinde TS.825’de soğuk iklim bölgeleri için tavsiye edilen ısı iletkenlik katsayısı U=0.50 W/m 2 K değerini sağla - dığı bulunmuştur. 60 cm kalınlığında bir kerpiç duvarda Tablo 2’de verilen malze - melerin kullanılması halinde ısı iletken - lik katsayısının U=0.49 W/m 2 K olduğu hesaplanmıştır. Binalarda Isı Yalıtım Kuralları Standar - dında (TS.825) duvarlar için verilen hesap değerlerine göre yapılan analizlerde 3. İklim Bölgesi olan Konya ve çevresindeki yapılarda tavsiye edilen “U” değerleri (UD=0.50 W/m 2 K)’nden küçük çıktığı için uygulanabilir olduğu görülmüştür. Yapılan hesaplamalarda kerpiç duvarlı yapıların TS. 825’de duvarlar için istenen yapı fiziği şartlarını ve gerekli konforu sağ - ladığı ortaya çıkmıştır. Konya-Çavuş kasabası evlerinde duvar kalınlığı 50-70 cm. arasında değişmek - Şekil 8. Toprak dam üzerinde yuvak, kerpiç baca ve toprak damdan suyun uzaklaştırılması büyük sıcaklık farklarının olmaması gere - kir. Sudan sonra en iyi enerji depolayan malzeme olan toprak, ısınma enerjisini bünyesinde depolar. Isıtma kesildikten sonra uzun bir süre depoladığı enerjiyi mekana vererek sıcaklığı dengeler. Yapı Tablo 1. Malzemelerin ısı iletkenlik hesap değerleri Yapı Malzemeleri Saman katkılı kerpiç Çimento katkılı kerpiç Kargir tuğla d. Tuğla (dolu) Tuğla (delikli) Doğal taş Betonarme Sıva (Çimentolu) Kireç+çim.harcı Saman Birim Hacim Kütlesi kg/m 3 1200-1300 1700 2000 1800 1200 2400 2400 2100 1800 150 Isı İletkenlik (W/mK) 0.40 0.70 0.94 0.79 0.52 1.16 2.10 1.40 0.87 0.058 Buhar Dif. D. F. (µ) --- --- 50-100 11 4 17 70-150 30 15-35 3 Tablo 2. TS. 825’e göre ısı iletkenlik katsayısı hesabı Binadaki Yapı Elemanı (Kerpiç Dış Duvar) Ti İç sıva, saman+kil+kireç sıva, şaplı İç sıva (saman+kil) Kerpiç duvar (saman+kil) Dış sıva (saman+kil) T d Yapı. E. Kal. d (m) 0.02 0.05 0.60 0.07 Isı İ. l W/mK. 0.40 0.40 0.40 0.40 d/ l , 1/α, m 2 K/W. 0.130 0.0 5 0.125 1.50 0.175 0.040 2.02 Isı İlet. Kat Say. U (W/ m 2 K) U D = 1 / 2.02 =0.49 0.49 ˂ 0.50 TOPLAM